امروزه توركولوژی در دانشگاه های كشور های پيشرفته جهان به عنوان يك رشته علمی برقرار شده ، پژوهش هايی پيرامون زبان، ادبيات، تاريخ و هنرهای تركان انجام گرفته و از چندی به اين سو آثار علمی- پژوهشی انتشار يافته اند. ترکان بیش از هزار سال در تاريخ ايران حكمرانی كرده اند با این حال آگاهي های تاريخی هموطنانمان در اين باره اصلا وجود نداشته و يا يكطرفه و نادرست است.
این کم‌اطلاعی باعث شده تا نقش واقعی ترکان در شکل‌گیری تمدن های منطقه به‌درستی شناخته نشود.
در این بخش، به بررسی جامع تاریخ و فرهنگ ترک می‌پردازیم. این مجموعه مشتمل بر شش فصل اصلی است که هرکدام به جنبه‌های مختلف این تمدن کهن می‌پردازند:
فصل اول
در فصل پروتوترک ها بر زوایای تاریک دوران تاریخی آذربایجان پرتو افکنده شده است ، در این فصل اجمالا از تاریخ اقوام قدیم منطقه شرق نزدیک و اجتماعات و تمدن های نخستین مباحثی به میان آمده تا تاریخ دوران باستان آذربایجان در ارتباط با این اقوام و تمدن ها مورد بررسی قرار گیرد.
اصطلاح ترک چگونه و چه زمانی پدید آمده است ؟
نخستین ساکنان سرزمین آذربایجان پیش از ورود اقوام هند و اروپایی
| سومریان |
اکدیان |
| ایلامیان |
هیتی ها |
| کاسیان |
هوریان |
| لولوبیان |
گوتیان |
| زبان گوتی – لولوبی |
اورارتوئیان |
| ماننایان |
اسکیت ها |
| مادها |
هایلان توروگ ها / تورکوت ها / بون ترک ها |
فصل دوم
در فصل ترکان باستان اطلاعاتی منسجم و فشرده درباره زبان، ادبيات و فرهنگ و تاريخ آنان به ميان آمده است.
فصل سوم
در فصل ترکان میانه پس از ارائه آگاهي های تاريخی پيرامون تركان در دوره اسلامی ، درباره قبايل مختلف ترك و دولت هايی که پديد آورده اند بحث شده است.
فصل چهارم
در فصل ترکان معاصر ، اطلاعاتی در خصوص کشورها و گروه های اتنیکی ترک ارائه شده است .
فصول ذیل در حال تکمیل است …
فصل پنجم
در فصل فرهنگ ترک، اطلاعاتی در خصوص جنبه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و اعتقادی ترکان ارائه شده است.
| فرهنـگ ترکان باستان |
تشکیلات اجتماعی |
حیات اقتصادی |
دین و آیین |
| تشکیلات قبائل |
موسیقی |
لباس و پوشاک |
معماری |
| هنر و صنعت |
غذاها |
باورها |
آداب و رسوم |
فصل ششم
در فصل ادبیات ترک ، اطلاعاتی در خصوص آثار ادبی و میراث مکتوب ترکان، از جمله ادبیات کهن، حماسه‌های ملی و اسطوره‌های پربار ترکی ارائه شده است.
حماسه ها
در این بخش به حماسه‌های ترکی پرداخته می‌شود. حماسه‌ها به‌عنوان آرمانی‌ترین آثار ادبی جهان شناخته می‌شوند؛ چراکه مبارزات جمعی یک ملت را در چارچوب ارزش‌ها، قوانین و معانی مشترک تفسیر می‌کنند و گذشته و آینده جامعه‌ای را که در آن زنده نگه داشته شده‌اند، نمایندگی می‌نمایند.
| حماسه آفرینش |
حماسه آلپ ارتونگا |
حماسه شو |
حماسه اوغوز خان |
| حماسه آتیلا |
حماسه گرگ خاکستری |
حماسه ارگنه‌گون |
حماسه سیانپی |
| حماسه تورئییش |
حماسه کوچ |
حماسه پذیرش آیین مانی |
حماسه ماناس |
| حماسه چنگیزخان |
حماسه‌های تیمور و ادیگه |
حماسه سالتوق بوغراخان |
حماسه سید باتال غازی |
| حماسه دانشمند غازی |
حماسه کوراوغلو |
آثار برجسته
| آلتون یاروک |
سکیز یوکمک |
دیوان لغات الترک |
قوتادقو بیلیک |
| عتبة الحقايق |
دیوان حکمت احمد یسوی |
قصص الانبیاء رابغوزی |
مفتاح العدل |
| نهج الفرادیس |
معین المرید |
محبت نامه خوارزمی |
مقدمه الادب زمخشری |
| کتاب لغت محمد بن قیس |
قصه یوسف |
خسرو و شیرین قطب |
رونق الاسلام |
| کودکس کومانیکوس |
الادراک للسان الاتراک |
حلیه الانسان و حلبه اللسان |
القوانین الکلیه لضبط اللغه الترکیه |
| دیوان جهانشاه حقیقی |
دیوان قاضی برهان الدين |
دیوان نسیمی |
دیوان اشعار شیخ قاسم انوار |
| دیوان ختائی |
دیوان فضولی |
حديقة السعدا |
شکایت نامه |
| دیوان خیالی |
تذکره مجمع الخواص صادقی |
دیوان طرزی افشار |
|
مطالب مرتبط
آلتین اردو
ایلخانیان
عشاق حسنلو