غزنویان

غزنویان

غزنويان به عنوان قومی از تركان مسلمان، دولتی بزرگ (1183-963 م) برپا كرده و موجب گسترش اسلام در هندوستان و افغانستان شدند.

قلمرو حکمرانی غزنویان

بنيانگذار اين سلسله «آلپ تكين» و در حقيقت داماد او »سبكتكين» بود. سبكتكين يا سوبك تكين (افسر ارتش) از تركان قارلوق بوده و فرزند بهادری به نام جوك بود كه در كنار درياچه ايسيق میزيست.

در 12 سالگی در ايلغار تركان همسايه يعنی توخسیها، به اسارت درآمده و پس از ۴ سال اسارت، به فرزندان سامان فروخته شد. سوبك تكين پس از فروخته شدن به آل سامان، مسلمان شده و وارد ارتش شد. چندی بعد او رتبه ای عالی در قشون سامانی كسب كرد.سوبك تكين پس از آلپ تكين، غزنه را گرفته و سلسه غزنوی را برپا كرد.

پسر او سلطان محمود همه افغانستان، خراسان، عراق و هندوستان را گرفته و دولت بزرگ تركی اسلامی به وجود آورد. او مانند يك مجاهد، برای گسترش دين اسلام در هند كوشش كرد. سلطان محمود در عين حال زبان فارسی را رواج داده و اين زبان را به جای زبان عربی، به عنوان زبان ديوانی برگزيد.

او از فردوسی خواسته بود تا شاهكار زبان فارسی يعنی شاهنامه را بنويسد. دربار او مركز شاعران پارسی سرا شده و او معاش بيش از 400 شاعر را تأمين میكرد. او همچنين هزاران معلم را برای آموزش فارسی دری، به شهرها و روستاهای ايران فرستاد.

منبع : تاریخ مختصر ترک ، دکتر جواد هیئت ، ترجمه پرویز زارع شاهمرسی ، نشر پینار