تاثیر معماری گنبد سلطانیه ایران بر گنبد کلیسای دلفیوره ایتالیا

گنبد سلطانیه در سال هفتصد و پنج قمری ساخته شده است

مقبره اولجایتو در سلطانیه نزدیک شهر سلطانیه واقع شده است. از شهری که وی ساخت تنها مقبره او به جای مانده است.

در حدود سه دهه پیش از سوی پروفسور “سن پائولزی” رئیس سابق دانشکده معماری فلورانس و رئیس انستیتو مرمت همین شهر، نظریه تاثیر ساختمان گنبد سلطانیه بر گنبد سانتا ماریا دلفیوره تحقیق و در کتابی به زبان فارسی به چاپ رسید.(سن پائولزی، 1975)

او به مدت سی سال گنبد سانتاماریا دلفیوره را مورد مطالعه قرار داده بود، اما پس از مشاهده و مطالعه گنبد سلطانیه از شباهتهای متعدد آن با گنبدی که حدود یک قرن بعد در شهر فلورانس ساخته شد متعجب گشت و با مقایسه آنها به این نتیجه رسید که گنبد سلطانیه در معماری گنبد برونلسکی تاثیر گذار بوده است. (سن پائولزی، 1975،مقدمه)

او شباهت هایی چون دو پوسته بودن، بشن هشت وجهی، سیستم باریکه طاق های اصلی و فرعی و نوع آجرچینی خفته راسته را مطرح کرده و به جز شکل گنبدخانه هشت ضلعی ریشه سایر آنها را از معماری آذربایجانی می داند.

سن پائولزی دلایل متعددی برای نحوه انتقال طرح گنبد سلطانیه به فلورانس مطرح می کند، دلایلی چون حضور بازرگانان ایتالیایی در آذربایجان آن زمان، دیدار برخی مورخین و سیاحان مانند کلاویخو از بنای سلطانیه و جهانی شدن آواز گنبد سلطانیه به عنوان سومین گنبد بزرگ دنیا پس از پانتئون و مسجد ایاصوفیای استانبول.(همان،ص42)