عید سال جدید یک فرهنگ تورکان سومری است که به اکدی ، آشوری و چینی و تاجیکی و اکثر فرهنگهای جهان منتقل شده است
اکی تو سومریان 𒀉𒆠𒋾 که در اکدی” اکی توم” 𒀉𒆠𒌈 شده، به معنی جشن کاشتن و برابر با آوا و معنی در تورکی ” اکین توخوم” ( کاشت بذر) اکی تو ( در سومری و تورکی اکی/ اکین به معنی کاشت، و تو/ توغ به معنی زایش است) میان آشوریان ادامه دارد.
عید سال جدید، روز آزاد شدن رب النوع چوپانان” دوموزی” از زیر زمین است.
دوموزی به معنی خوک در تورکی است زیرا اولین حیوانی است که بشر آن را رام کرد. ( منابع آرکولوژی عصر نو سنگی در آذربایجان)
جشن سومریان طبق کتیبه ها و منابع پایین مقاله دوازده روز بود:
روز اول:
کاهنین معبد “اساگیلا”
𒂍𒊕𒅍𒆷
ائ.ساق.ایل.لا =( ائو ساغ ایله ری.له)
برای نمایش ترس از ”
𒀭𒀫𒌓
دینگیر امر.اوتو=( تانگری اَمَر اوتی)
اشعار غم انگیز می خواندند و مردم همراهی می کردند
روز دوم-غسل کاهنان در فرات قبل عبادت
روز سوم-درست کردن عروسک با لباس قرمز
روز چهارم-ترانه های شاد و رقص و باز تعریف قصه های خلقت بود.
روز پنجم-برای نمایش فروتنی عالی ترین مقام، کاهن به شاه سیلی میزد و او اشک می ریخت.
روز ششم-سوزاندن عروسکهای لباس قرمز
روز هفتم-آیین زندانی شدن مردوک در درون کوهی خارج از سومر
روز هشتم-تفویض قدرت دیگر رب النوعها به مردوک
روز نهم-کارناوال شاد با حمل بتها و حضور شاه
روز دهم-روز آزادی مردوک
روز یازدهم-مراسم بازگشت مردوک به آسمانها
روز دوازدهم-بازگرداندن بت ها به معابد
و روز سیزدهم بنا به تحقیقات مرحوم “علی سلامت” نگرانی از ویرانی هر جای مسقف بود چون تورکان معتقد بودند دوازده می تواند روز اتمام حیات باشد، بنابراین در مکان باز می ماندند.
دوازده عددی مقدس بین تورکان بود چون دوازده قسمت بودن بیلگه میش یا ده ده قورقود یا تقسیم سال توسط سومریان به دوازده ماه و شب و روز ۱۲ ساعت داریم.
بنابراین این جشن تورکان سومری امروزه در عید سال جدید با نامهای دوموز. اوغوز.نوروز. ارگنه گون.یئنی گون و…ادامه دارد.
اسن قالین
نقل از صفحه شخصی دکتر رحیم آغ بایراق
منابع:
-Emmanuel, Ninos (30 March 2021). “What did our ancestors do during the Akitu festival?” Encyclopædia Britannica Inc., 2014. Web.
-The Babylonian Akitu Festival by Svend Aage Pallis Review by: S. S.The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland , No. 4 (Oct., 1927), pp. 895-897.
-Middle Eastern religion”. Encyclopædia Britannica Online. 2014. Web
مطالب جالب
لباس تورکان آذربایجان و چند نکته
تکم چی لر، پیام‌آوران نوروز در آذربایجان
مراسم مخصوص «ایل بایرامی» با اجرای گروه قره پاپاق سولدوز – شهرستان نقده