پارک ایل گلی تبریز یا پارک ائل گلی یکی از مراکز تفریحی و گردشگری شهر زیبای تبریز است. این تفرجگاه در بین گردشگران و شهروندان بسیار مشهور و از اهمیت زیادی برخوردار است.ائل گلی در دوره آق قویونلو در سال ۱۱۶۳ پایه گذاری شد و بعد از مدتی ساخت آن به اتمام رسید.
باغ ائل‌گلی در بخش اصلی شهر تبریز و در هفت کیلومتری مرکز شهر واقع شده است و در حال حاضر مکانی عالی برای استراحت و تفریح به حساب می‌آید. در زبان ترکی آذربایجانی گُل (گوُل) به‌معنای استخر است. در زمان شاهان صفوی این مکان را گسترش یافت و به زیبایی آن افزوده شد. در این مکان دریاچه ای وسیع، عمارت کلاه فرنگی و… وجود دارد؛ این پارک زیبا دارای درختان بلند و گل های بسیاری است که زیبایی بی نظیری به آن می بخشد. استشمام آب و هوای تازه با عطر گل های اطلسی، خاطره‌ای فراموش نشدنی توأم با نشاط، برای بازدیدکنندگان به همراه می‌آورد.
ائل‌گلی تا پیش از روی کار آمدن صفویان، بزرگترین منبع ذخیره آب برای آبیاری باغ‌های مناطق شرقی تبریز تا دروازه تهران و تپلی‌باغ بوده است. در دوران حکومت صفویان، تمام شن، ماسه و نخاله‌های موجود در محوطه داخلی دریاچه فعلی خالی شده و دیواره‌ای سنگی به دور آن کشیده شد. در دوران قاجار در پیرامون استخر ائل‌گلی خیابان‌هایی جهت عبور و مرور احداث شد و در جوار این معابر، درختانی چون درخت تبریزی، بید مجنون و گل‌های اطلسی متعددی در چندین ردیف جهت تزئین گردشگاه و پاکی آب و هوا کاشته شد.
ائل‌گلی در دوران پهلوی به شهرداری تبریز واگذار شد تا به یک گردشگاه عمومی تبدیل شود. سید باقر کاظمی (مهذب‌الدوله) استاندار وقت آذربایجان شرقی، نخستین تعمیرات اساسی را در محوطهٔ این گردشگاه به انجام رسانید.
عمارت کلاه‌فرهنگی هشت‌ضلعی موجود در مرکز دریاچه ائل‌گلی که به کاخ ائل‌گلی شهرت دارد، امروزه به‌صورت یک تالار پذیرایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بنا پیش‌تر یک ساختمان یک‌طبقهٔ خشتی و فرسوده بود. شهرداری تبریز در سال ۱۳۴۶ خورشیدی ساختمان پیشین را تخریب و عمارت دو طبقه جدید و مقاومی در محل آن توسط استاد معمار حاج علی اکبر نادرالوجود احداث کرد. کاخ ائل‌گلی در دوران حکومت سلطان یعقوب آق‌قویونلو احداث شده و در دوران سلطنت صفویان گسترش یافته است.
دریاچه ائل‌گلی با حدود ۵۵هزار متر مربع وسعت، گنجایش ۷۲۰هزار مترمکعب آب را دارد. نام این دریاچه پیش از انقلاب، شاه‌گلی بود که پس از انقلاب اسلامی ایران به ائل‌گلی (دریاچه مردم) تغییر نام داده است. به عقیده بهروز خاماچی، کلمه شاه در این‌جا به معنی شخص شاه نبوده و به معنی بزرگ و باعظمت است. یکی از شعبه‌های رودخانه لیقوان که از نزدیکی روستای چاوان می‌گذرد، به‌صورت جویباری کوچک از سمت جنوب‌شرقی دریاچه ائل گلی وارد آن شده و آب آن را تأمین می‌نماید.
تپه نسبتاً بلندی در بخش جنوبی دریاچه ائل‌گلی قرار گرفته که جنگل‌کاری شده و آبشارهای مصنوعی متعددی از این تپه به سمت داخل دریاچه سرازیر می‌شود. همچنین از ضلع جنوبی دریاچه تا مرکز آن و محل کاخ ائل گلی، خیابانی کشیده شده که عمارت کلاه‌فرنگی را به‌صورت یک شبه‌جزیره درآورده‌است. این دریاچه در هنگام فصل زمستان با نمایی زیبا آمیخته‌ای از یخ و آب، خود را می‌نمایاند. در زمان یخ زدن دریاچه ماهی‌هایی که در این آب زندگی می‌کنند، نمی‌توانند به سطح آب برسند و به همین دلیل رشد آن‌ها کند می‌شود.
ائل‌گلی در هر زمانی از سال جذابیت خود را دارد؛ در فصل بهار با گل‌های نوشکفته و برگ‌های سبز رنگ، در فصل تابستان با نسیم دلپذیر و سایه درختان، در فصل پاییز با برگ‌های رنگارنگ و در فصل زمستان با فضای برف‌پوش و رویایی. با این همه فصل بهار و تابستان احتمالا بهترین زمان بازدید از ائل‌گلی برای افراد با سلایق مختلف است.
گزارش از مجید فرامرزی، روابط عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌شرقی
منبع: کتاب «شهر من تبریز» – بهروز خاماچی
مطالب جالب
مروری بر تاریخچه مسجد کبود تبریز
مقبره سنگی روستای خانقاه ترگور، جاذبه‌ای گردشگری در غرب ارومیه
«باغ شیخ» ساوه بزرگترین کاروانسرای باستانی ایران