اگر طبق نظر محققینی چون دیوید ارول زمان زندگانی حضرت موسی را سه هزار و ششصد سال پیش بدانیم و دیدار حضرت موسی با حضرت خضر و رویدادهایی که با افسانه آمیخته اند را در نظر بگیریم لازم است بدانیم مثل نام حضرت موسی که یک نام مصری از مو( آب) و شا(درخت) بود و یک نام عربی داشته است، نام اصلی حضرت خضر” اورمیا” بود. (طبری ج ۱ ص ۱۸۶)
هر چند برخی حیات ” اورمیا” را در دوره بخت النصر ( نبوکد نصر) می دانند.
حضرت “اورمیا” در مصب دریاها و ایران(همان ص ۱۷۹) زندگی می کرد و این اسطوره با افسانه “بیلگه میش” مطابقت دارد که ” اوتنا پیشدیم” یا همان” زیور. سودا” سومری بر مصب آب و در شمال شرق سومر یعنی آذربایجان زندگی می کرد و همچنان افسانه و شخص ده ده قورقود تیز قالیچه خود را بر روی آب دریا انداخته و عمری طولانی داشت.
اوتناپیشدیم نیز از سوی رب النوع های سومری عمر جاودان یافته بود و حضرت اورمیا نیز از چاهی که آب زندگی داشت، نوشیده و عمری طولانی یافته بود.
گفته بودم که ” اور”𒌨 از ریشه hör تورکی سومری به معنی شهر و شبکه سازی است که در تورکی قدیم به همین معنی بسیار است و در نامهایی چون اورکند و اورگنج و اورومچی و اورمیه و اور و اوروک …دیده شده است.
برخی معتقدند (میا) سریانی ܡܝܐ به معنی آب بر روی کلمه اور سوار شده و اورمیا شده است.
اما ریچارد فرای ریشه را اورارتویی( سوره لی لر) می داند.
در فرضیه دوم اگر از این مباحث جدا شویم و مستند تر به مساله نگاه کنیم نام ” اورمیا” در یک کتیبه آشوری در ۲۶۷۳ سال قبل را دیده ام و فکر می کنم تا حالا قدیمی تر از این نام را ندیده ام.
این نام به شکل” اورمی تِ” بعنوان شهری از شهرهای پادشاهی ماننای آذربایجان در امتداد نام ایزیزتو که در جنوب اورمیه بود در کتیبه ای از آشوربانیپال وجود دارد.
منبع:
Borger 1996,33-34,prism B 3,22-51;CIV,32-64
(برگرفته از صفحه شخصی دکتر رحیم آغ بایراق)
مطالب جالب
گرگر نامی به بلندای تاریخ
داستان خلق آتش در اتیمولوژی زبان ترکی و بررسی سیر کلمات «آغاز» و «دایه»
ضمایر مشترک زبان سومری و ترکی