در کوه های آلتای دره ای به نام پازیریک وجود دارد و از گوری اوغوزی قالی منجمدی در میان یخهای ضخیم و دو هزار و پانصد ساله کشف گردیده است که قدیمی ترین قالی جهان شناخته شده است.
این قالی( قالین) برای یونانیها تا ارمنی ها وسوسه انگیز بوده، به حدی که تمدنهای بسیاری خود را حتی وارث این قالی اعلام کنند.
اما دانشمندان بنا به دلایل زیر منشا فرش را تورکان اوغوز و برخی چون استاد دانشگاه ماییز تورکیه ” ابراهیم تلی اوغلو” آن را فرش آذربایجانی می دانند.
ارمنی ها در کنفرانس هشتاد و هفت شوروی، رنگ قرمز الیاف قالی را ناشی از حشره ای دانستند که در ترکستان تا بلغارستان وجود دارد، همچنین مدعی شدند طرح اسب سواران حاشیه قالی، همان هیات ارمنی در تخت جمشید هستند که به تصویر کشیده شده اند.
دانشمندان آمریکایی بعدا اثبات کردند رنگ آمیزی الیاف با این حشره انجام نشده است، اما ارمنیان بنا به همین دلیل منسوخ بر ادعای خود اصرار می ورزند.
هخامنش گرایان نیز بدون دلیل و فقط بر اساس طرح ضربدری ادعای مالکیت داشتند که جدی گرفته نشد.
دلایل تورکی بودن قالی:
اول: استفاده از بیست و چهار گوزن که طوایف بیست و چهارگانه تورکان را نشان می دهد
فضل الله همدانی باور تورکان را شرح داده که اوغوزخان شش پسر داشت که هر کدام چهار پسر داشتند و این فرزندان بیست و چهار شاخه تورکان را تشکیل داده اند.
سرگئی تولستوف مورخ، بیان می کند که این باور تورکان هون قبل از میلاد به اوغوزها رسیده است.
ب: قرمز رنگ غالب متن فرشهای آذربایجان است مثل فرشهای هریس و سراب و تبریز
ج: دفن کردن مردگان در آن دوران همراه وسایل در میان تورکان وجود داشت مانند گورستان پشت مسجد کبود تبریز و در سایر تمدنهای مدعی وجود نداشت.
د: گره قالی پازیریک گره تورکی است ( اعلام دانشگاه لایپزیک آلمان و سایر منابع)
و: کوتاه کردن یال اسب و گره زدن دم اسب میان تورکان آن زمان یک فرهنگ بود که در قالی دیده می شود.
ی: نقوش ضربدری و گوزن که در آثار مانناهای آذربایجان و ایش اوغوزها( سکاها) و قالی های قدیمی آذربایجان دیده می شود.
نتیجه: قالی پازیریک یک قالی از تورکان باستان است و احتمال اینکه منشا آذربایجانی داشته باشد، بالاتر است.
اسن قالین
منابع:
Museum für Völkerkunde zu Leipzig, Jahrbuch, vol. 39, 1992, p.40-42
مقاله قوم نگاری شوروی. شماره سوم.مسکو. آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی. ص 80
-Polat Kaya.Nina Hyde and photographer Cary Wolinsky, “Wool – Fabric of History”, National Geographic Magazine, vol. 173, No. 5
برگرفته از صفحه شخصی دکتر رحیم آق بایراق
More Stories
شرح ترمیم گنبد حرم امام علی (ع) به دستور نادرشاه و قصاید ترکی آن
توی رسم لری – رسم و رسوم عروسی در آذربایجان
اوخشاما (مرثیه سرایی) و ذکر مصیبت اهل بیت (ع) – روستای بهل شهرستان اهر