شهرام قاسم زاده
ائل اوبا – زیارتگاه ها مکان هایی هستند که در آنجا افراد معروفی بیشتر از لحاظ معنوی همچون اولیای خدا ، بزرگان دین و یا عالمان شریعت دفن شده اند و یا ممکن است مزار شهدای دوره های پیشین باشند که مردم به خاطر احترام قلبی و خاص برای آنها زیارتگاهی ساخته اند و در مراسم و روزهای خاصی به زیارت آن مكان ها می روند.
زیارتگاه ها و فرهنگ زیارت در میان خلق ترک جایگاه ویژه ای دارد. آنها برای اینکه خداوند دعای آنها را زود قبول کند به زیارت این زیارتگاه ها می روند تا اینکه خداوند به دلیل احترام صاحبان آن مزارها دعای آنها را قبول کند.
در شرایط خاصی که به حمایت خداوند سخت نیاز باشد همچون مواردی که گرفتاری بدی برای شخصی پیدا شود و با فرد مریض که مریضی لاعلاجی دارد، حیوانی به نام نذر در این زیارتگاه ها قربانی می شود و گوشت آن در میان فقرا پخش می شود تا بدین وسیله نظر خداوند را به خود جلب کرده و حاجتشان برآورده شود.
اغلب زیارتگاه های آنها در قله كوه ها و تپه ها قرار گرفته است و اسم خاصی که با پیشوند پیر و یا بابا و غیره شروع می شود بر روی آن زیارتگاه گذاشته می شود. اغلب این اسامی علاوه بر زیارتگاه بر خود کوه نیز مصطلح گشته است.
در میان کوره سونلي ها هم افرادی که دارای احترام خاصی بوده اند از قبیل : انسانهای عارف مسلک و یا خادم دین و نیز افرادی که دارای خصوصیات اخلاقی متعالی بوده اند در این مزارها دفن شده اند و از طرف اهالی منطقه زیارت می شوند.
و زیارتگاه های کوره سونلي ها هم بیشتر در بالای کوه ها قرار دارد. کوه در فرهنگ تورکی جایگاه ویژه ای داشته است و چون انسان قدیمی ترک با این تفکر که اگر در بالای کوه عبادت کند به خدا نزدیکتر است و نیز خلوت این قسمت بیشتر از سایر جاها بوده در فرهنگ جدید نیز انعکاس یافته است
همانطور که گفته شد ترکان اولیایی را که در کوه ها مدفن دارند با «پیره و یا «بابا» همراه می نامند. این ها به دلیل احترام صاحب مزار به کوهی که مزار را در خود دارد نیز داده شده است.
بیشتر مزارهایی که در زیارتگاه های کوره سونلي ها وجود دارند بیش از اندازه طبیعی و در حدود سه برابر قبرهای معمولی اند. این قبور به دلیل جایگاه بزرگ صاحب آن در میان مردم بدین صورت بزرگ برداشته شده اند و بعضا از طرف اهالی به «اوغوز قبیری» نیز موسوم بوده اند. از این قبور در روستاهای وردان، چیچک، هؤدو … به وفور دیده می شوند.
اکثر زیارتگاه های کوره سونلی ها در محال کوره سینلی واقع است اما در جاهای دیگری نیز که کوره سونلي ها زندگی می کنند زیارتگاه های مخصوص خودشان را دارند.
از زیارتگاه های آنها می توان به زیارتگاه قسيم افندی در ینگیجه، گیردیک در شیدان، حق نظر در وردان، زیارتگاه تئميه در وردان، بابا اوزن در هودو، زیارتگاه سیلاب و… اشاره کرد. بیشتر این زیارتگاه ها با عنوان اوجاق خوانده می شوند. اوجاق نیز در فرهنگ ترکان تداعی کننده جایگاه مقدس آتش در نزد آنان بوده است.
این زیارتگاه ها از طرف اهالی در روزهای خاصی زیارت می شوند. مردم در این زیارتگاه ها قربانی می کنند و گوشت آن را در میان فقرا پخش می کنند. در این مکان ها برای خود دعا می خوانند و نیز برای مریضان از خداوند طلب شفا می نمایند.
این زیارتگاه ها در روزهای عید قربان و نیز سیزده فروردین از شلوغ ترین مکان های زیارت می باشند. مردم منطقه در قدیم در هنگام زیارت کمی هم از خاک آن مکان برداشته و به دهان می گرفتند. یاشار کالافات این رسم را برگرفته از یک سنت قدیمی در میان تورک ها که به «آتا كولت» موسوم است می داند.
زیارتگاه های کوره سونلي ها یک حالت ساده دارند و از تظاهرات شرک و جاهلیت در زیارتگاه های ایشان آثاری وجود ندارد.
تاریخ و فرهنگ کوره سونلی ها ، نویسنده : شهرام قاسم زاده ، چاپ : اورمیه 1391
More Stories
شرح ترمیم گنبد حرم امام علی (ع) به دستور نادرشاه و قصاید ترکی آن
توی رسم لری – رسم و رسوم عروسی در آذربایجان
اوخشاما (مرثیه سرایی) و ذکر مصیبت اهل بیت (ع) – روستای بهل شهرستان اهر