قوسی تبریزی

علی جان قوسی تبریزده آنادان اولوب، مقدماتی تحصیل گوردوقدان صونرا جوانليقدا اصفهانا کوچموشدور.

تورکجه شعرلری چوق قیمتلی دیر. دیوانی سلمان ممتاز طرفیندن ۱۹۲۵ده باکودا چاپ ایدیلمیش ،قصیده، غزل و رباعيلرينده فضولی و صائبین تأثیری آشکار دیر میرزا طاهر وحید تبریزی نین باغچه سی وصفینده بیر ترجیع بند یازمیش که زمانی نین وضعیتنی آچیقجا آنلاتیر.

قوسی ده معاصری اولان صائب کیمی آزاده لیق آخداریر تاپاممادیغی ايچون فلك دن و زمانه آداملاریندان شکایت ایلییر.

گر ناله چکمه سین دل بیمار نئیله سین

عاشق گوزوم گر آغلاماسین زار نئیله سین

قوسی سنین می حالینا بیر اهل دل ده میش

قويماز منى فلك گوز آچيم يار نئيله سين

صائبین تاثیرینده اثر لریازان قوسی آزادلیق حسی ایله یانوب ياخيلان، غربتده اولدوغوايلرده تبریزی ترنم ايدير و اصفهانا قارشی گلیر:

هرای کیم نه دیلیم وار نه بیر دیل آنلایانیم

اگرچه نی کیمی جسمیم فغان ایله دولودور

بوگون من بی زبانم بند بندیم یانسا عیب اولماز

سنه ممکن دیر ای پی آه و افغان سن نه سیزلارسان

سینه سینده چیرپینان قلبینه بیله خطاب ادير :

ای بیقرار سینه ده نشتر می سن نه سن

پیکان میسن کونول می سن اخگرمیسن نه سن

و اوز اوزنه بیله جواب ورير.

هر چند یاندین اودلارا قوسی اوصانمادین

آخر سن ای او داولی سمندر میسن نه سن

اوزونه اود اولی دئمکله عینی حالده آذربایجانلی اولدوغونو كوستريرو تبریز ایچون بئله ديير:

قوسی گرگ دی کعبه دييوب اقتداقيـلا

تبریز قلعه سینه صفاهان دئدیکلری

تبریز آچار کونلومو قوسی گر آچیلسا

هر چند که فردوس صفاهانه يتيشمز.

قوسى یالنيزليقدان و غربت دن شکایتینی بئله بیان ائدیر:

دیلم فغان ایله و دیده قان ایله دولودور

کونول صحیفه سی شرح و بیان ایله دولودور

ووروبدور آغزیما مين قفل آهنین غیرت

هنوز سقف فلك الامان ایله دولودور

هارای کیم نه دیلیم وارنه بیر دیل آنلایانیم

اگرچه نی کیمی جسمیم فغان ایله دولو دور

اگر چه کونلومه ظاهرده دكمك آساندير

بو چول کمین گھی شیر ژیان ایله دولودور

يووا داغنچه لنير عندلیب پس کی چمن

نوای قوسی آتش زبان ایله دولودور

قوسی وحدت وجوده معتقد دیر و بوتون وارلیقلارين صونوندا آلاهه قاووشا جاغينا (واصل اولماق) اینانیر.

حساب درد و داغ ایسترسه جانان، وای جانیم چین

که من اول سنگدلدن هر نه آلدیم جانه تا پشیردیم

اگر سر گشته چوخ گزدیمسه وادی لرده من قوسی

آپاردیم قطره نی دریای بی پایانه تایشیردیم

قوسی رومانتيك غزلسرا لارداندير و استادی فضولی ،کیمی، شاعرین حکمت و فلسفه بیلمه سینی لازم گؤرور.

غزل گرگ مضمون ایله اوخوجونون روحونو سیراب و احساسینی تسخير ائتسين.

عشق ده وفا و صداقت و يوكسك معنویت آخداریر.

قوسی نین شعر دیلی ساده و آهنگلی و مضمونلا دولودور شعرلری خلق دانیشیق دیلینه یاخین دیر و عین حالده نسیمی، فضولی و ختائی کیمی تضادلاردان فايدالانمیشدیر:

سپهر اونون اوزونو آغ اندر گونون قارا

بیری که بیلدی بومکتبده آغ و قاره نه دیر.

روزگاریم قارا اول خورشیدندیر کیم ، منیم

شمع بزمیم نورچشمیم، سایه دیوار دیر.

تیغ مژگان ایله دوغرار باغریمی دشمن کیمی

یانديرار اول شعله رخسار هجراندان بتر

تا وصالین منی دیلدن سالا ، هجران نه روا

تامی ناب اولا ، ای باغری بوتون قان نه روا

گلمه میش صبح قیامت، يتمه میش شام اجل

بیلمه رم ساقی نه دن سانمیش که هشیار اولموشام

قوسی خلقین توکنمز (تمام اولماز) هنر قایناق (منبع) لاريندان الهام آليب، شعر لرینده فولكلوريك داستان و منظومه و آتالار سوزلریندن فايدا لانميشدير.

مثلا آشاغیداکی مصرع لر و بیت ده آتالار سوزوندن بهره آلمیش و بعضاً عيناً ايشله تميشدير:

آغزی شیرین ایله مز حلواده مك حلوا كيمى

بیر آرخا گله صووار امید بیرده گله

بویون بلاسین آلیم، قانی قان ایله یوماق اولماز اوخشار اوناکی اوز که الیله ایلان توتار.

سینه ده کونلوم سرایین روشن ائیلر شمع داغ

اوز آیاغی آلتینا هر چند ایشیق ورمز چراغ