نشریه الکترونیکی ائل اوبا

و من آیاته خلق السّموات و الأرض و اختلاف ألسنتکم و ألوانکم إنّ فی ذلک لآیات للعالِمین

هون های خاورمیانه یا هون های سفید (هپتالها یا هیاطله )


لینک مطلب : http://eloba.ir/?p=320

هون های خاورمیانه یا هپتالها از آمیزش هون ها و آوارها به وجود آمدند.اینان در سال 350 میلادی از جوان – جوان ها جدا شده ،ابتدا به جنوب قزاقستان آمده وسپس به افغانستان و خاور ایران ایلغار آوردند. هون های سفید موجب شدند تا در سال 350 میلادی هون های غربی به اروپا کوچ کنند.

هپتالها سرزمین سغدیان را به چنگ آورده و سپس ایران را زیر فشار قرار دادند ولی شاهپور دوم موفق شد پیمان صلحی را با آنان منعقد سازد ، این پیمان سه نسل دوام آورد.هپتالها در زمان بهرام گور، با گذر از رود جیحون به ایران یورش بردند (427 میلادی )ولی بهرام گور موفق شد جلوی پیشروی آنان را بگیرد.

در واپسین سالهای پادشاهی یزگرد سوم ، هپتالها دست به دخالت در امور داخلی ایران زدند و گون خان موفق شد با حمایت از ولیعهدی پیروز اورا بر تخت پادشاهی بنشاند (459 میلادی).

در سال (484 میلادی)هپتالها یا خان های افتالانوس همان پیروز پادشاه ساسانی را شکست داده وکشتند.نام افتالیت نیز به واسطه نام همین خاقان به آنها داده شدو تا انقراض دولت آنها (557 میلادی) دوام آورد.

در این جنگ ساسانیان مغلوب هپتالها شده و تن به پرداخت خراج دادند.در این میان مزدک در ایران ظهور کرده و موجب بروز نا آرامی هایی در ایران شد.قباد ،پادشاه ایران آیین مزدک را پذیرفته و به همین علت نیز از پادشاهی برکنار شده و به هپتالها پناهنده شد(496 میلادی).

فرمانروای هون قباد را با سی هزار قشون به ایران فرستاده و تاج و تخت را به او برگرداند .قباد نیز با تدابیر مختلف ، آیین مزدکی را برانداخته و به کشتار طرفداران او پرداخت(499 میلادی).

هپتالها همچنین ترکستان شرقی و شمال هند را تصرف کرده بودند ولی انوشیروان همراه با ایستمی خان، خاقان گوگ ترک غربی ، هپتالها را شکست دادهو قلمرو آنان را میان خود تقسیم کردند(557میلادی).

مرکز هپتالها کابل بوده و موجودیت خود را تا اواسط سده هفتم میلادی در هندوستان حفظ کردند.

منبع : تاریخ مختصر ترک ، دکتر جواد هیئت ، ترجمه پرویز زارع شاهمرسی ، نشر پینار