ابوالفتح علوی برای نشر مجموعه ملانصرالدین بانی دیدار میرزا جلیل با والی آذربایجان و مشاورانش شد. آنها اصرار به فارسی بودن ملانصرالدین داشتند. میرزا جلیل جواب داده بود: در تمام این ۱۵ سال من ملانصرالدین را به ترکی منتشر کردهام…
در آذربایجان قفقاز هم، در آذربایجان ایران هم، در شهر تبریز و در تمام مناطق اطراف آن هم مردم ترک هستند و به ترکی حرف میزنند. فارسی را تنها بعضی افراد متوجه میشوند. من این مجموعه را برای عموم مردم و بالا بردن سطح معارف آنها مینویسم…
حتی حکومت روس هم مانع از نشر ملانصرالدین به ترکی نشد مایهٔ تعجب است که شما مسلمانها اینطور سرسختانه مانع از نشر این روزنامه به زبان خود میشوید، در شهر شما، تبریز، چهار روزنامه تماماً به زبان ارمنی منتشر میشوند، من زبان ارمنی را هم میدانم…
اگر به ترکی اجازهٔ نشر ندارم پس اجازه دهید به ارمنی بنویسم.
کنايهٔ آخر میرزا، والی و مشاوران او را مبهوت کرد. آنها از میرزا جلیل خواستند تا اجازه دهد آنها بعد از مشورت تصمیم خود را اعلام کنند. بعد از چند مدت ابوالفتح علوی به میرزا جلیل خبر داد که…
والی اجازهٔ نشر روزنامه به ترکی را صادر کرد به این شرط که سرمقاله در هر نمره به فارسی نوشته شود.
میرزا جلیل به این هم رضایت نمیداد در نهایت علوی به نحوی او را راضی کرد و نوشتن مقدمه را هم خود بر عهده گرفت.کیف میرزا جلیل کوک شده بود. برای مسائل روزنامه تمام روزش را در دوندگی بود.
دوستانش اسکندرخان و مهدیخان نیز به او کمک میکردند. تا این زمان در تمام تبریز تنها یک روزنامهٔ دولتی عبارت از صد نسخه موجود بود که آن هم به فارسی نشر می شد.
📚خاطرات حمیده خانم جوانشیر، ص۲۶۷-۲۶۸
مطالب جالب
نظامی گنجوی شاعر بزرگ تُرکان آذربایجان
آذربایجان ادبیات تاریخینه بیر باخیش (2)
جهنم ده بیتن گول – عاصم اردبیلی