صمد وورغون با نام اصلی صمد وکیلوف (۲۱ مارس ۱۹۰۶، صلاحی (قازاخ) – ۱۷ مه ۱۹۵۶، باکو) شاعر آذربایجانی بود. صمد وورغون، بعلاوه، نمایش‌نامه نویس، عضو پارلمان آذربایجان، دارنده دکتری افتخاری از دانشگاه دولتی مسکو ، نایب رئیس فرهنگستان علوم آذربایجان ، عضو انجمن صلح شوروی ، و رئیس اتحادیه نویسندگان آذربایجان در باکو بود.
از اوست :
چوخ كئچمیشه م بو داغلاردان
دورنا گوزلی بولاقلاردان
ائشیتمیشه م اوزاقلاردان
ساكت آخان آرازلاری
سینامیشام دوستو یاری
*****
Çox keçmişəm bu dağlardan
Durna gözlü bulaqlardan
Eşitmişəm uzaqlardan
Sakit axan arazları
Sınamışam dostu , yarı
ائل بیلیر كی سن منیم سن
یوردوم یووام مسكنیم سن
آنام ، دوغما وطنیم سن
آیریلارمی كونول جاندان
آذربایجان، آذربایجان
*****
El bilir ki , sən mənimsən
Yurdum, yuvam , məskənimsən
Anam , doğma vətənimsən
Ayrılarmı könül candan
Azərbaycan , Azərbaycan
من بیر اوشاق ، سن بیر آنا
اودور كی باغلی یام سانا
هانكی سمته، هانكی یانا
هی اوچسامدا یووام سن سن
ائلیم، گونوم ، اوبام سن سن
*****
Mən bir uşaq , sən bir ana
Odur ki , bağlıyam sana
Hankı səmtə , hankı yana
Hey uçsam da yuvam sənsən
Elim , günüm , obam sənsən
فقط سندن گن دوشنده
آیریلیق مندن دوشنده
ساچلاریما دن دوشنده
بوغار آیلار ، ایل لر منی
قیناماسین ائللر منی
*****
Fəqət səndən gen düşəndə
Ayrılıq məndən düşəndə
Saçlarıma dən düşəndə
Boğar aylar , illər məni
Qınamasın ellər məni
داغلارینین باشی قاردیر
آغ اورپه یین بولوتلاردیر
بویوك بیر كئچمیشین واردیر
بیلینمه ییر یاشین سنین
نه لر چكمیش باشین سنین
*****
Dağlarının başı qardır
Ağ örpəyin buludlardır
Böyük bir keçmişin vardır
Bilinməyir yaşın sənin
Nələr çəkmiş başın sənin
دوشدون اوغورسوز دیل لره
نحس آیلارا، نحس ایل لره
نسیل لردن نسیل لره
كئچن بیر شهرتین واردیر
اوغلون قیزین بختیاردیر
*****
Düşdün uğursuz dillərə
Nəhs aylara , nəhs illərə
Nəsillərdən-nəsillərə
Keçən bir şöhrətin vardır
Oğlun, qızın bəxtiyardır
هی باخیرام بو دوزلره
آلا گوزلی گوندوزلره
قارا خاللی آغ اوزلره
كونول ایستر شعر یازا
گنجله شیرم یازا یازا
*****
Hey baxıram bu düzlərə
Alagözlü gündüzlərə
Qara xallı ağ üzlərə
Könül istər şer yaza
Gəncləşirəm yaza-yaza
بیر طرفین بحر خزر
یاشیل باش سونالار گزر
خیالیم دولانار ، گزر
گاه موغانی، گاه ایلداری
منزل اوزاق ، عمریم یاری
*****
Bir tərəfin bəhri-Xəzər
Yaşılbaş sonalar gəzər
Xəyalım dolaşar gəzər
Gah Muğanı , gah Eldarı
Mənzil uzaq, ömür yarı
سیرا داغلار گن دره لر
اوره ك آچان منظره لر
جیران قاچار، جویور مه لر
نه چوخدور اویلاغین سنین
آرانین، یایلاغین سنین
*****
Sıra dağlar , gen dərələr
Ürək açan mənzərələr
Ceyran qaçar , cüyür mələr
Nə çoxdur oylağın sənin
Aranın , yaylağın sənin
كئچ بو داغدان بو آراندان
آستارادان لنكراندان
آفریقادان هندوستاندان
قوناق گلیر بیزه قوشلار
ظلم الیندن قورتولموشلار
*****
Keç bu dağdan , bu arandan
Astaradan , Lənkərandan
Afrikadan , Hindistandan
Qonaq gəlir bizə quşlar
Zülm əlindən qurtulmuşlar
بو یئرلرده لیمون ساری
اگیر، سالیر بوداقلاری
داغلارینتین دوم آغ قاری
یارانمیشدیر قارلی قیشدان
بیر سنگردیر یارانیشدان
*****
Bu yerlərdə limon sarı
Əyir , salır budaqları
Dağlarının dümağ qarı
Yaranmışdır qarlı qışdan
Bir səngərdir yaranışdan
لنكرانین گولی رنگ رنگ
یوردوموزون قیزلاری تك
دمله چایی، توك وئر گورك
آنامین دلبر گلینی
یادلارا آچما الینی
*****
Lənkəranın gülü rəng-rəng
Yurdumuzun qızları tək
Dəmlə çayı tök ver görək
Anamın dilbər gəlini
Yadlara açma əlini
ساری سنبل بیزیم چورك
پامبیغیمیز چیچك- چیچك
هر اوزومدن بیر شیره چك
سحر- سحر آج قارینا
قوت اولسون قوللارینا
*****
Sarı sünbül bizim çörək
Pambığımız çiçək-çiçək
Hər üzümdən bir şirə çək
Səhər-səhər acqarına
Qüvvət olsun qollarına
مین قازاخدا كوهلن آتا
یالمانینا یاتا – یاتا
آت قان تره باتا – باتا
گوی یایلاقلار بئلینه قالخ
كپه ز داغدان گوی گوله باخ
*****
Min Qazaxda köhlən ata
Yalmanına yata-yata
At qan-tərə bata-bata
Göy yaylaqlar belinə qalx
Kəpəz dağdan Göy gölə bax
ای آزاد گون ، آزاد انسان
دویونجا ایچ بو بهاردان
بیزیم خاللی خالچالاردان
سر چنار كولگه سینه
آلقیش گونش اولكه سینه
*****
Ey azad gün , azad insan
Doyunca iç bu bahardan
Bizim xallı xalçalardan
Sər çinarlar kölgəsinə
Alqış günəş ölkəsinə
كونلوم گئچیر قارا باغدان
گاه بو داغدان گاه او داغدان
أخشام اوستی قوی اوزاقدان
هاوالانسین خانین سسی
قاراباغین شكسته سی
*****
Könlüm keçir Qarabağdan
Gah bu dağdan , gah o dağdan
Axşamüstü qoy uzaqdan
Havalansın Xanın səsi
Qarabağın şikəstəsi
گوزل وطن معنان درین
بئشیگیسن گوزللرین
عاشق دییه ر، سرین- سرین
سن گونشین قوجاغیسان
شعر، صنعت اوجاقیسان
*****
Gözəl vətən! Mənan dərin
Beşiyisən gözəllərin
Aşıq deyər sərin-sərin
Sən günəşin qucağısan
Şer, sənət ocağısan
اولمز كونول ، اولمز اثر
نظامی لر، فضولی لر
الین قلم، سینه ن دفتر
دئه، گلسین هرنه یین واردیر
دئییلن سوز یادگاردیر
*****
Ölməz könül , ölməz əsər
Nizamilər, Füzulilər
Əlin qələm , sinən dəftər
De gəlsin hər nəyin vardır
Deyilən söz yadigardır
بیر دون بیزیم باكی یه باخ
ساحیللری چیراغ- چیراغ
بوروقلارین هایقیراراق
نعره چالیر بوز چوللره
ایشیقلانیر هر داغ دره
*****
Bir dön bizim Bakıya bax
Sahilləri çıraq-çıraq
Buruqları hayqıraraq
Nərə salır boz çöllərə
İşıqlanır hər dağ, dərə
نازلادیقجا سرین كولك
ساحللره سینه گرك
بیزیم باكی، بیزیم اوره ك
ایشیقدادیر قوت سوزو
سحرلرین اولكر گوزو
*****
Nazlandıqca sərin külək
Sahillərə sinə gərək
Bizim Bakı – bizim ürək
İşıqdadır qüvvət sözü
Səhərlərin ülkər gözü
گوزل وطن او گون كی سن
آل بایراقلی بیر سحردن
الهام آلدین … یاراندیم من
گولور تورپاق ، گولور انسان
قوجا شرقین قاپی سی سان
*****
Gözəl vətən! O gün ki sən
Al bayraqlı bir səhərdən
İlham aldın … yarandım mən
Gülür torpaq , gülür insan
Qoca Şərqin qapısısan
نغمه لریم سرین – سرین
عاشقی یم بو گونلرین
آتامیز شانلی رهبرین
گنجلیگی سویله نیر بوردا
حیات وئرمیش بیزیم یوردا
*****
Nəğmələrim sərin-sərin
Aşıqıyam bu günlərin
Atamız şanlı rəhbərin
gəncligi söylənir burda
Hayat vermiş bizim yurda
دینله منی ، گوزل وطن
بیر سوز گلیر اورگیمدن
خالقیمیزین عشقیله سن
گوله جكسن هر بیر زمان
آذربایجان، آذربایجان
*****
Dinlə məni , gözəl vətən
Bir söz gəlir ürəyimdən
Xalqımızın eşqilə sən
Güləcəksən hər bir zaman
Azərbaycan , Azərbaycan
مطالب جالب
نظامی گنجوی شاعر بزرگ تُرکان آذربایجان
آذربایجان ادبیات تاریخینه بیر باخیش (2)
جهنم ده بیتن گول – عاصم اردبیلی