استقبال از ماه محرم با مراسم طشت گذاری

از ریشه دارترین آیین های ماه محرم در آذربایجان مراسم طشت گذاری است ، که در روزهای پایانی ماه ذی الحجه برگزار میشود ، در واقع حسینیان با برگزاری این مراسم به پیشواز ماه محرم می روند.

در ارتباط با علل برگزاری مراسم طشت گذاری نظرات مختلفی وجود دارد ، براساس روایتهای تاریخی، در مسیر راه کاروان کربلا قبل از رسیدن به دشت نینوا، سربازان حر بن یزید ریاحی در منطقه‌ای به نام «زباله» راه بر کاروان بسته و حرکت آن را متوقف ساخته‌اند. در این محل، امام حسین علیه السلام علیرغم کمبود آب دستور می‌دهند طشتها توسط آبهای موجود در مشکها پر شود که هم یاران امام حسین علیه السلام و هم سربازان حر از آن استفاده کنند و نیز احشام موجود در هر دو کاروان نیز سیراب شوند.

درباره فلسفه مراسم طشت‌گذاری چنین می‌گویند: روزی که «حر بن ریاحی» با دو هزار نفر از سپاهیان خویش راه را بر امام حسین علیه السلام بست و به امام گفت که باید با یزید بیعت کند و امام امتناع کرد.

ابا عبدالله الحسین علیه السلام وقتی خستگی و تشنگی را در چهره سپاهیان حر مشاهده کرد، دستور دادند که آنها را سیراب کنند. حتی دستور دادند به چهارپایان سپاه حر نیز آب دهند، چون این اتفاق در ۲۷ ذی‌الحجه روی داد، لذا مردم آذربایجان در این روز مراسم طشت گذاری را انجام می‌دهند.

رسم «طشت گذاری» یا «طشت گردانی» از جمله مراسمی است که منسوب به شهر اردبیل، به طور خاص و مردم آذربایجان، به طور عام است و قدمت آن به عهد صفویه بازمیگردد.

طی این مراسم ریش سفیدان در هر محله، تشتها را بر دوش حمل کرده و وارد مساجد می‌شوند. حاضران در مسجد به احترام به پا خواسته و در جلو آنها دسته سینه زنی با شعار «الدخیل یا ابالفضل » (علیه السلام) سینه می‌زنند.

آب این طشت ها بعد از مراسم به عنوان تبرک پخش میشود.

زان تشنگان هنوز به عیوق می‌رسد

فریاد العطش ز بیابان کربلا

منابع:

کتاب:منهاج الدموع، اثر:علی قرنی گلپایگانی، نشر:دین ودانش-قـم، چاپ سوم
کتاب:مقتل الحسین از مدینه تا مدینه، اثر:مرحوم آیت الله سید محمد جواد ذهنی تهران