گوتیان

پروفسور محمدتقی زهتابی

در 2500 سال پیش از میلاد همزمان با لولوبیان ، در نواحی شمال و شرق آنان اقوام گوتی می زیستند.

در منابع هزاره های دوم و سوم پیش از میلاد نام کوتی – گوتی به اقوامی اطلاق می شود که در نواحی شمال ، شرق و تا حدودی شمالغرب لولوبیان یعنی بخش مهمی از آذربایجان و ناحیه شرقی کردستان امروزی ایران می زیستند.

اورارتوئیان و ماننایان در هزاره اول پیش از میلاد مادی ها را ” گوتی ” می خواندند. همزمان با فتح بین النهرین و اراضی میان زاگرس و توروس و دیگر نواحی توسط نارام سوئن شاه اکد در قرن 23 پیش از میلاد ، گوتیان نیز در عرصه تاریخ ظاهر می شوند.

سرزمین کوتیان در هزاره سوم پ.م. اسلاف قوم ماد و ماننا

به روایت منابع اکدی نارام سوئن پادشاه اکد که پیش تر لولوبیان را مغلوب ساخته بود ، بعدها با گوتیان جنگیده و در این پیکار کشته شده است( 2201 – 2202 ق.م ) فرمانروای گوتیان در این پیکارها « ائنریداوازیر» ، Enridavazir ، بود. این پادشاه گوتی پس از کشته شدن نارام سوئن به اراضی اکد و سومر لشکر کشید.

بنظر یاکو بسون سومر شناس دانمارکی ، «ائنریداوازیر» با نفوذ به بین النهرین ، نیپ پور شهر مقدس سومریان را تصرف نموده و در آنجا کتیبه ای بدست کاتبان اکدی نویسانده است.

سر مفرغی منسوب به کوتیان محل کشف یکی از روستاهای همدان

مجسمه سر از مفرغ، بسیار کهن منسوب به کوتیان. مکشوف از سلماس

نبرد میان گوتیان و اکدیان سالیان دراز بطول انجامید. پس از نارام سوئن پسر او شارکالی شارری ( 2201 – 2177 ق.م ) موفق شد که دیگر بار ارکان دولت اکد را استحکام بخشد و در طی 24 سال سلطنت خود همواره با گوتیان جنگید و سارلاگاب پیشوای گوتیان را در جریان این نبردها به اسارت درآورد.

پس از شارکالی شارری دولت اکد به ضعف گرایید. در این هنگام ائللولومش ، Ellulumesh ، رهبر گوتیان ( 2179 – 2173 ق.م ) از موقعیت استفاده کرده و با اکدیان پیکار نموده بر آنان چیره شد و دولت اکد را منقاد خویش ساخت. استیلای گوتیان بر اکد 91 سال دوام یافت.