خانات شکی یکی از خانات قفقاز بود که در دورهٔ افشاریان در سرزمین امروزی جمهوری آذربایجان تأسیس شد
و بین سالهای ۱۷۴۳ و ۱۸۱۹ میلادی وجود داشت و در نهایت نیز در امپراطوری روسیهٔ تزاری ادغام شد.
شهر شکی پایتخت این خانات بود.
حاج چلبی خان (١٧٥٥-١٧۴٣) بنیانگذار خان نشینی شکی بوده است.
اواخر سالهای چهل قرن هجدهم تبدیل به نیروی قدرتمند سیاسی شد.
این خانات یکی از قویترین و مهمترین حکومتهای فئودالی در قفقاز بهشمار میرفت.
ملکان “غبله” و “قوتقاشن” مجبور شدند تا حاکمیت خان شکی را به رسمیت بشناسند.
در سال ١٧٥١خان شکی توانست برای مدتی محالهای قزاخ و بورچالو را نیز تابع خود سازد.
خوانین شکی و قوبا بصورت متحد به سوی خان نشینی شماخی حمله کرده و آن خان نشینی را میان خودشان تقسیم کردند.
شهر شکی مرکز فرهنگی آن خان نشینی بوده است.
آقا محمدخان قاجار در جریان لشکرکشی به قفقاز و تصرف گرجستان، تمام مناطقی که قبلاً تحت حکومت صفویان و افشاریان بود از جمله شکی را دوباره تحت کنترل خود درآورد.
مصطفی سلیم خان در سال ۱۸۰۵ برپایه یک پیمان با الکساندر یکم تزار روسیه، خانات شکی را به تحتالحمایگی روسیه درآورد که بعدها پس شکست ایران در جنگ با روسیه برپایه پیمان گلستان بین ایران و روسیه مورد پذیرش قرار گرفت.
خانات شکی در سال ۱۸۱۹ به صورت رسمی منحل اعلام شد و به عنوان یک استان روسیه به تابعیت دولت نظامی روسیه درآمد.
پس از ایجاد جمهوری دمکراتیک آذربایجان در ماه می ۱۹۱۸، شکی جزئی از استان گنجه شد و با برقرار شدن حکومت کومونیستی شوروی در قفقاز به جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی ملحق شد.
این خانات به هشت شهرستان تقسیم میشد که به وسیلهٔ نمایندگان خان اداره میشدند.
کشاورزی مهمترین منبع درآمد و اقتصادی این خانات محسوب میشد.
همچنین این خانات برای نوغان داری و تولید ابریشم نیز شناخته شده بود که هنوز هم در آنجا رواج دارد.
مطالب مرتبط
تورکولوژی: تاریخ و فرهنگ ترکان
آلتین اردو
ایلخانیان