ترک های قموق‌

قُموق‌ها قومی ترک‌تبارند که در دشت قموق در شمال داغستان روسیه و جنوب منطقه تِرِک زندگی می‌کنند.

سکونتگاه آنها از یک سو به دریای خزر محدود می‌شود.

قموق‌ها ۱۴ درصد از جمعیت جمهوری داغستان روسیه را تشکیل می‌دهند. زبان این قوم، زبان قموقی است و دین آنها اسلام با نحله‌های بومی است که آثاری از باورهای پیش از اسلام در آن دیده می‌شود.

به رغم جمعیت نسبتاً اندک، قموق‌ها از نفوذ سیاسی و اقتصادی شایانی در داغستان برخوردار بودند و مخصوصاً در قرن نوزدهم طوایف دیگر را اداره می‌کردند.

این قوم را سابقاً «غازی قموق» می‌نامیدند. زبان ترکی قموقی که به دلیل نفوذ قموق‌ها در قرن نوزدهم اعتباری یافته بود، در ابتدای حکومت شوروی به عنوان زبان ارتباطی سراسر داغستان نامزد شد، اما در این راه هرگز توفیقی بدست نیاورد.

زبان قموقی بشدت تحت تأثیر زبان ترکی آذری و دارگوا و همچنین روسی قرار داشته است.

از سال ۱۹۲۷ بمدت ده سال الفبای لاتین برای نوشتن این زبان انتخاب شد و در نهایت در سال ۱۹۳۷ خط سیریلیک خط نوشتاری زبان قموقی گردید.

اولین نشریه قموقی یولداش نام داشت که در سال ۱۹۱۷ چاپ می‌شد.

پس از انقلاب روسیه در سال ۱۹۱۷ با نام لنین یولو (راه لنین) در ۵هزار نسخه و هفته‌ای سه نوبت به کار خود ادامه داد.