حسین خیری
امروزه کمتر کسی هست که کیت های تست دی ان ای و یا نسب شناسی به وسیله دی ان ای را نشناسد ، با پرداخت هزینه ای نه چندان کم مابین 100 تا 900 دلار می توانید تمام تاریخچه نیاکان خود را بدانید و اینکه دقیقا از کجا سرچشمه گرفته اید ، ولی سوال اینجاست آیا این تست ها واقعی هستند و یا حتی الامکان دقیق هستند؟

با اطمینان می توان گفت علم ژنتیک و آزمایش های دی ان ای دنیا را متحول کرده اند به صورتی که وقتی اسم تست دی ان ای می آید فرد 100% مطمئن است که با واقعیت رو به روست و دروغی در کار نیست ، بله واقعا هم همینطور است ، امروزه تست های دی ان ای برای اینکه بفهمید فرزندتان واقعا فرزند شماست دقت 99.9% دارند ، ولی آیا کیت های نسب شناسی هم این چنین هستند؟
در مورد نسب شناسی ماجرا کاملا با فهمیدن واقعیت در مورد فرزندتان فرق میکند در این مورد ما دو مولفه داریم والد و فرزند و میتوانیم تستی با دقت 99.9% داشته باشیم اما برای نسب شناسی کار کمی دشوارتر است.
در سال 2007 وبگاه خبری علمی لایو ساینس مقاله ای با عنوان: کیت های تست دی ان ای; راز های گذشته شما یا کلاهبرداری علمی ، در مورد کیت های نسب شناسی منتشر کرد ، در واقع دانشمندان مقالات متعددی را در مورد تست های نسب شناسی ارائه کرده اند و ما خلاصه ای از آن ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
DNA Kits: Secrets of Your Past or Scientific Scam?
کیت های تست دی ان ای: راز های گذشته شما یا کلاهبرداری علمی؟
یکی از زیر شاخه های آگاهی انسان خود آگاهی است ، اینکه بدانید عمیقا زنده هستید و کنجکاو درباره اینکه از کجا آمده اید ، قطعا این ذات انسان است که ریشه های خود را جستجو کند.
برای بعضی افراد این جستجو آسان است بوسیله افسانه های شفاهی یا نوشته مربوط به نسل های پیشین (البته اگر این را هم در نظر بگیریم که داستان های خانوادگی صحیح منتقل شده باشند).
ولی برای اکثر مردم داستان های خانوادگی وجود ندارند و گذشته شان در هالهای از ابهام باقی مانده است.
داستان ما جویندگان را به آغوش کلاهبردارانی می برد که ادعا می کنند می توانند با دی ان ای شما ریشه هایی که به دنبالشان هستید را جستجو و پیدا کنند.
حالا هر کسی با 100 یا 900 دلار که برایش اضافه ست و روی دستش باد کرده می تواند یک تست دی ان ای نسب شناسی خریداری کند ، زحمت خاصی هم ندارد و برای نمونه گیری فقط کمی از آب دهانتان نیاز است ، در مرحله بعد شرکت مربوطه ای که از آن کیت را خریداری کرده اید نمونه شما را با نمونه های دیگر مقایسه می کند.
در این باره دبرا اِی. بولنیک انسان شناس از دانشگاه تگزاس در آستین و 14 تن از همکارانش می گویند: چیزهایی مانند ردیابی ژنتیک گذشتگان که درباره گذشته شما ادعاهایی مطرح می کنند مطلقا کلاهبرداری هستند ، آن هم از نوع کلاهبرداری علمی.
جاناتان ام. مارکس انسان شناس از دانشگاه کارولینای شمالی ، شارلوت ، که یکی از نویسندگان این مقاله است می گوید:
بله این علم است و توسط دانشمندان انجام می شود و اطلاعات واقعی تولید می شود ولی مشکل اینجاست و شرکت های فروشنده این کیت ها مردم را دقیقا اینجا به دام می اندازند چون اطلاعات و نمونه کافی برای مقایسه و مشخص کردن یک ژن در مقیاس نقشه جهانی را در اختیار ندارند.
بله آن ها به شما می گویند که دی ان ای شما با نمونه هایی در این نقطه از جهان مثلا فلان قاره با هم همسان شد ، ولی چه چیزی رو به شما نمی گویند؟
بله چیزی که به شما نمی گویند این است که دی ان ای شما قرار است دقیقا با گروه هایی از همسایگان هم همسان تشخیص داده شود که این شرکت تعدادی از نمونه هابش را هم در اختیار دارد.
بدترین قسمت اینجاست که آنها ادعا می کنند می توانند گذشتگان منحصر به فرد شما را به وسیله دی ان ای میتوکندری شناسایی کنند ، که مطلقا ممکن نیست.
بعد از صد ها سال و چندین نسل و با در نظر گرفتن پیچیدگی دی ان ای هر فرد ، با این اوصاف یک ژن کوچک قرار نیست کسی را درباره چیزی آگاه کند.
مارکس ادامه می دهد: زیبایی این کلاهبرداری دقیقا اینجاست که شرکت ها از شما کلاهبرداری نمی کنند ، آن ها اطلاعات جعلی را به شما نمی دهند بلکه داده های واقعی را در اختیارتان قرار می دهند و بدین ترتیب خود شما از خودتان کلاهبرداری می کنید ، در واقع انسان ها جهان را به نقطه ای در هم آمیخته از ژنتیک تبدیل کرده اند.
ما از قاره ها کوه ها و اقیانوس ها رد شدیم و همیشه دوست داشتیم با گروه هایی خارج از گروه های اجدادمان وصلت داشته باشیم.
Genetic Ancestry Tests Mostly Hype, Scientists Say
دانشمندان می گویند تست های نسب شناسی اغلب تبلیغاتی هستند
چندین شرکت وجود دارند که ادعا می کنند با خرج حداقل 100 دلار و نمونه گیری از بزاق دهانتان می توانند تمام شجره خانوادگی و سرزمین های اجدادیتان را برایتان پیدا کنند.
اما ده ها دانشمند گوشزد می کنند که چنین تست هایی محدودیت های علمی داشته و صرفا جنبه سرگرمی و یا غرور دارند و بر پایه باور های اشتباه مانند نژاد هستند.
دبرا اِی. بولنیک م میگوید: اگر فرد تست دهنده می خواهد بداند در جهان چه کسی دی ان ای شبیه به او دارد این تست می تواند به او کمک کند ولی قرار نیست تمام گروه های مردمی در تمام مکان های دنیا را که دی ان ای همسانی با شما دارند را به شما نشان دهد و نمی توانند مکان هایی که اجداد شما در آن زندگی کرده و یا گروه قومی و یا نژاد نیاکانتان را ردیابی کنند.
اغلب آزمایش های این چنینی قسمتی کوچک دی ان ای که فقط از مادر و یا فقط از پدر منتقل می شود را بررسی می کنند که می تواند افرادی که با شما جد مشترک دارند را شناسایی کند و یا افرادی که با شما دی ان ای همسانی دارند.
بولنیک می گوید: مردم به این باور دارند که این تست می تواند نژاد و قومیت شما را شناسایی کند و یا مشخصاتی مانند محل زندگی اجدادتان به شما بدهد و یا اینکه با چه گروه هایی در تعامل بودند ، ولی این تست ها نمی توانند چنین کاری بکنند.
دانشمندان توضیح می دهند مشکل این روش این است که میزانی کمتر از یک درصد از ژنوم فرد را تحلیل می کند و این باعث می شود قسمتی بزرگی از اطلاعات مربوط به فرد شناسایی نشود.
بولنیک می گوید اگر تست دی ان ای میتوکندری انجام دهید چیزهایی در مورد مادر مادرتان و مادربزرگ مادرتان خواهید فهمید و اگر حتی 10 نسل قبل را نیز شناسایی کنید تنها با یکی از هزاران اجداد خود آشنا شده اید.
این آزمایش نمی تواند مسیر های حرکت و مهاجرت مردمان باستانی را ردیابی کند چون الگو های سکونت و اسامی از آنچه در گذشته بوده تغییر کرده است.
نتیجه گیری :
در واقع کیت های آزمایش دی ان ای نسب یابی از بانک کامل دی ان ای جهانی بهره نمی برند و از همه مهم تر آن ها به دی ان ای های باستانی دسترسی ندارند و صرفا دی ان ای شما را با نمونه محدود از افرادی در گوشه کنار دنیا همپوشانی خواهند داد و حتی این نمونه های محدودی که در اختیار دارند مشخص نیست از چه کسانی در هر کدام از مناطق گرفته شده ، و مشتری این کیت ها با وجود هزینه های گزاف و صبر چند ماهه ، اطلاعاتی اشتباه دریافت خواهند کرد که آن ها را وارد هاله ای از ابهام درباره گذشتگان خود می کند.
منبع: livescience.com
مطالب مرتبط
آیا خطوط کشف شده در جیرفت جعلی است؟
امپراتوری قیپچاق ها
ترکیب جمعیتی – اتنیکی اورمیه به نقل از دائره المعارف آمریکایی