تبریز، شهری با قدمتی دیرینه و غنی از آثار تاریخی و فرهنگی، همواره به عنوان یکی از قطبهای گردشگری ایران شناخته شده است.
با این حال، بسیاری از این آثار تاریخی به دلایل مختلفی از جمله بیتوجهی مسئولان، کمبود بودجه و برخی موانع اجرایی، در وضعیت نامناسبی قرار دارند. یکی از بارزترین نمونههای این بیتوجهی، مجموعه تاریخی حسن پادشاه تبریز است که به عنوان یکی از بزرگترین میادین تاریخی جهان شناخته میشد.
مجموعه تاریخی حسن پادشاه، که وسعتی دو برابر میدان نقش جهان اصفهان داشته ، در دوران حکومت آق قویونلوها ساخته شده است و به مدت چهارصد سال، مرکز حکومت و فرماندهی امرای بزرگی همچون اوزون حسن بوده است.
این مجموعه تاریخی، که زمانی شاهد رژههای باشکوه نظامی و تجمعهای بزرگ مردم بوده است، امروزه به ویرانهای تبدیل شده که تنها گوشهای از عظمت گذشته خود را به نمایش میگذارد.
چرا احیای این مجموعه تاریخی با کندی پیش میرود؟
علت اصلی کندی روند احیا و بازسازی مجموعه تاریخی حسن پادشاه، وجود موانع مختلفی است که به شرح زیر میباشد:
تملک واحدهای تجاری: یکی از مهمترین موانع در مسیر احیای این مجموعه، تملک واحدهای تجاری واقع در مسیر بین مسجد حسن پادشاه و میدان صاحبالامر است. به گفته مسئولان، تا زمانی که این واحدها تملک نشوند، احیای کامل میدان بزرگ امکانپذیر نخواهد بود.
کمبود بودجه: اختصاص بودجههای محدود و ناکافی برای مرمت و بازسازی این مجموعه عظیم، روند کار را به شدت کند کرده است.
عدم هماهنگی بین دستگاههای مختلف: نبود هماهنگی کافی بین دستگاههای مختلف مسئول در امر میراث فرهنگی، باعث شده تا تصمیمگیریها و اقدامات لازم با تأخیر صورت گیرد.
بیتوجهی مسئولان: متأسفانه، به نظر میرسد که مسئولان به اندازه کافی به اهمیت حفظ و احیای این آثار تاریخی پی نبرده و آن را در اولویت برنامههای خود قرار ندادهاند.
پیامدهای بیتوجهی به آثار تاریخی
بیتوجهی به آثار تاریخی و عدم سرمایهگذاری برای حفظ و نگهداری از آنها، عواقب جبرانناپذیری در پی خواهد داشت. از جمله این عواقب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
از بین رفتن هویت تاریخی و فرهنگی: آثار تاریخی، نماد هویت تاریخی و فرهنگی یک ملت هستند. تخریب و از بین رفتن این آثار، به معنای از بین رفتن بخشی از هویت ملی است.
کاهش جذابیت گردشگری: آثار تاریخی، یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری هستند. تخریب و عدم رسیدگی به این آثار، باعث کاهش جذابیت گردشگری و در نتیجه کاهش درآمدهای حاصل از این صنعت خواهد شد.
ترویج بیتوجهی به میراث گذشتگان: بیتوجهی به آثار تاریخی، پیامی مبنی بر بیتوجهی به میراث گذشتگان و عدم اهمیت به ارزشهای فرهنگی خواهد بود.
راهکارهای پیشنهادی
برای حفظ و احیای آثار تاریخی مانند مجموعه حسن پادشاه، میتوان راهکارهای زیر را پیشنهاد کرد:
تخصیص بودجه کافی: دولت باید بودجه کافی و پایدار را برای مرمت و بازسازی آثار تاریخی اختصاص دهد.
تسهیل روند تملک املاک: برای تسریع در روند احیای مجموعه حسن پادشاه، باید روند تملک واحدهای تجاری واقع در مسیر این مجموعه تسهیل شود.
ایجاد هماهنگی بین دستگاههای مختلف: دستگاههای مختلف مسئول در امر میراث فرهنگی باید با یکدیگر هماهنگ عمل کرده و از موازیکاری و تصمیمگیریهای متناقض خودداری کنند.
جذب سرمایهگذاری بخش خصوصی: میتوان با ارائه تسهیلات و مشوقهای لازم، بخش خصوصی را برای سرمایهگذاری در حوزه مرمت و احیای آثار تاریخی تشویق کرد.
ایجاد حساسیت عمومی: باید با برگزاری کارگاهها، همایشها و نمایشگاهها، آگاهی عمومی در مورد اهمیت حفظ آثار تاریخی افزایش داده شود.
در نهایت، باید گفت که حفظ و احیای آثار تاریخی، وظیفه همگانی است. همه ما باید برای حفظ این میراث گرانبها تلاش کنیم و از مسئولان نیز انتظار داریم که با جدیت بیشتری به این موضوع مهم بپردازند.
مطالب جالب
بیمارستان سینا
عمارت قزاقخانه
مروری بر تاریخچه مسجد کبود تبریز