نام آذربایجان باستان قبل از آتورپاتقان دوره مانناها تا مادها:
منابع متاخر اوستایی و ارمنی:
۱.اَمانا
۲.اَمینی
در منابع اورارتویی:
۳.اَمنا
در منابع بابلی:
۴.اَمتینی
در منابع آشوری:
۵.اَمانایی
۶.مین نی
۷.مونا
۸.ماناش
۹.ماتا
۱۰.مانناس
در تورات:
۱۱.منی
۱۲.مانی
در منابع یونانی:
۱۳.مینوی
در هرودوت:
۱۴. منای
در استرابون
۱۵.متینه
در بطلمیوس:
۱۶.مرتیانه
دریاچه اورمیه در این منابع:
در بطلمیوس: مرتیانی
در استرابون: منتیانی
شکل ماد نیز در یونان:
مدی
مدیا در منابع آشوریان:
مادای
آمادی
ماتا
در بابل:
اومان ماندا
در تورات:
فرزندان یافث
مادای
نام سران هوری مربوطه:
اَرته مینه
نام سران میتانی مربوطه:
آرتا تاما
آرتا مانیا
نتیجه:
با توجه به تمام مطالعاتم خصوصا لغات باستانی؛
نام آذربایجان از لغت آتور پات گان است که در زبان سومری تا آشوری و ماننا ها به این معنی است.( با احترام به اساتید بسیارمان که آس+ ار+ بیگ+ آن می دانند اما سندی برای تایید این مساله وجود ندارد و در منابع آرامی و یونانی آتورپاتقان آمده است.
اتور= رب النوع خورشید از آتماق و اوت و آذر و آتئش( آتش) که جملگی تورکی هستند.
پات= در زبانهای باستانی پرتو تورکی به معنی گستراندن و انفجار و نشر و رواج است. از فعل” پاتدداماق”
قان= پسوند مکانی
و ماننا از ریشه ” اَم” به معنی مکیدن است که اشاره به تغذیه از سوی خدایگان خورشید است( اَمَنَ) چنانکه مثلا مَردوک
𒀭𒀫𒌓
که ریشه نوشتاری و اواهایش چنین است:
تینگری+اَمَر+ اوتو
و از خدایگان خورشید و نشانه این رب النوع یعنی آتش تغذیه می کرد.
حتی در نام سران مذکور صراحتا بخش آرته/ اَرتته که در زبان هوری به معنی خورشید است دیده می شود.
در نگاهی دیگر ماناب در تورکی به معنی بیگ زاده و اصیل زاده است.
مانای در زبان تورکی یعنی بخش و قسمت و ساحه
… نقل از صفحه شخصی دکتر رحیم آغ بایراق
مطالب مرتبط
سرزمین اَرتته در آذربایجان
پل جلفا؛ صحنه‌ای از شجاعت مرزبانان آذربایجانی
اشاره ای به تورک بودن هیاطله ها (هون های سفید ، هپتال ها)