سابارها

سابار ها یا ساویر ها در سدۀ های 5 و 6 میلادی،در قسمت های غرب سیبری و قفقاز شمالی نقش مهمی ایفا کرده اند.

سابار یا ساپار به معنای«آزاد»یا«تغیر دهنده راه»است.خاستگاه اولیه آن ها،در ناحیه رود ایلی در غرب کوه های آلتای بوده و با هون های آسیا پیوند داشته اند.

نخستین بار پریسکوس مورخ بیزانس،از سابار ها در ارتباط با کوچ بزرگ اقوام سیبری نام می برد.سابار ها به دلیل فشار آوار ها در شرق،به سوی غرب رهسپار شده و قبائل ترک اوغوز را از موطنشان در نواحی جنوب دشتهای قزاقستان بیرون رانده و در پیرامون رود های«توبول»و«ایشیم»جای گرفتند.

امروز مردم ساکن در توبولسک،از ساکنان قدیمی این ناحیه با نام«سی بیر»و یا«سی ویر»یاد میکنند.

در سدۀ 16 میلادی خان نشین«سیبیر»در اینجا تشکیل شد که مرکز آن شهر«سیبر»بود.بعدها زمانی که روس ها به اینجا آمدند،ابتدا شهر سیبر را گرفته و این منطقه را سیبری نامیدند.

این نام با پیشروی روسها به شرق گسترش یافته و سرانجام بر تمام این منطقه اطلاق یافت(نیمه دوم سدۀ 16 میلادی).

سابار ها میان سالهای 515-503 میلادی در شمال قفقاز،میان رود های ولگا و دن،مسیر رود قومان ساکن شده و بر بخشی از بلغار ها حاکم گشتند.این به معنای همسایگی آنان با بیزانس و دولت ساسانی بود.

در سال 516 میلادی«بالاق»و یا«بلک»حکمران سابار ها،با ساسانیان هم پیمان شده و به بیزانس حمله کرد.قشون سابار،ارمنستان را مورد ایلغار قرار داده و وارد آناتولی شد.

آنان تا قونیه پیش رفتند.سابار ها سلاح های جنگی مجهزی داشتند و از این رو از همسایگان خود متمایز بودند.

در 520 میلادی.بالاق در گذشت وهمسرش«بوغاریق»بر جای او نشست. این بانو بسیار زیبا رو،کاردان و جنگ آور بود.صد هزار سوار به فرمان او بودند.بیزانس ها با دادن هدایا و خراج،نظر او را جلب کردند.

سابار ها در 545 میلادی.ضربه ای هولناک از آوار ها دریافت کرده و سپس تابع حکومت گوگ ترک شدند.

در 576 میلادی>در جنوب قفقاز از بیزانس نیز شکست خوردند.بخشی از سابار ها به جنوب رودخانه کور کوچ کردند.

آنان در سدۀ 7 میلادی در تشکیل دولت خزر نقش داشتند.قبائل خزری بئلنجر و سمندر،در اصل همان سابارها هستند.