تفاوت باخایدیم – باخاردیم – باخیردیم

بهرام اسدی

اورمو لهجه سینده و اونون تاثیری ایله بیر پارا یازی لاردا بو ایکی چئشیتلی فعل بیری – بیری ایله دگیشیک دوشور مثلا « کاش من ده اورادا اولاردیم » دئیه نده جمله میز ایرادلی دیر چونکی تورک دیلینده ایستک و آرزونو گؤسترمگه ( اولاردیم ) دگیل ( اولایدیم ) دئمه لی ییک بئله بیر فعل لر اورمو لهجه سینده ، اورمو رادیو – تلویزیونوندا و بیر پارا شعرلرده و اثرلرده چارپیر بونلارین یانلیش اولدوغونو بیلدیره رک ( اولاردیم ) فعلینین معناسینا دقت ائدیریک:

دیلیمیز لغت باخیمیندان اولدوغو کیمی فعل باخیمیندان دا چوخ وارلی بیر دیلدیر مثلا فارس دیلینده ( نگاه می کردم ) مرکب فعلی دیلیمیزده اوچ نوع ساده فعله ترجمه اولا بیلیر.

الف- باخایدیم = کئچمیش زاماندا الدن گئتمیش ایستک و آرزونو گؤستریر ( کاش سیز باخاندا من ده باخایدیم ).

ب- باخاردیم = کئچمیش زاماندا بیر ایشین آردیجیل و استمراری حالتده تکرار اولدوغونا اشاره دیر ( من گونده مدرسه یه گئدنده یولومون اوسته کی ماغازالارا باخاردیم – بو ایش گونده تکرار اولورموش )

ج- باخیردیم = کئچمیش زاماندا بیر ایشین بیر دؤنه اتفاق دوشمه سی و اونون آز بیر مدت دوام تاپدیغینی گؤستریر: ( ایکی ماشین توققوشاندا من اونلارا باخیردیم – بو ایش بیر دفعه اولوبدور و بیر دفعه اولدوغوندا بیر مدت ادامه سی اولوب).

همین فعل لر مضارع ( آینده ) زامانیندادا صرف اولا بیلیر:

الف- کاش سیز باخانلارا من ده باخام.

ب- من گونده مدرسه یه گئدنده یولومون اوسته کی ماغازالارا باخارام.

ج- من سؤروجولرین توققوشماسینا باخیرام.