ارمنستان یکی از 4 ولایت آذربایجان

دکتر رحیم آق بایراق

ارمنستان در طول تاریخ متعلق به آذربایجان بوده و صدها سند در این رابطه وجود دارد.

ايروان نیز از شهرهای آذربايجان و «‌چخور سعد» ( چوخور به معنی گودی) از ولايت چهارگانه‌ ايالت آذربايجان بوده است که نه تنها بر روی اجساد مسلمانان ستمديده‌ اين ولايت، کشور کنونی جمهوری ارمنستان ايجاد شده است، بلکه ارامنه‌ افراطی بعدها با ادعای مالکيت قره باغ کوهستانی با تجاوز به خاک آذربايجان، آن را اشغال کرده‌اند. »(۱)

شیوه تشکیل دو کشور اسرائیل و ارمنستان و تاریخ آنها شبیه هم است.

کاوش در اسنادی نظير صدر التواريخ، مرآت البلدان، گلستان ارم و با استناد به پژوهش‌های لُستِرنج درکتاب«‌جغرافيای سرزمين خلافت شرقی» و مينورسکی در«‌پژوهش‌هايي در تاريخ قفقاز» نشان می‌دهدکه اين منطقه پيوسته تورک‌نشين بوده و در دوران اسلامی نيز به دست مسلمين اداره شده است و حتی کسروی را نيز شاهد مثال می‌آورد که:

« مقصود از ارمنستان … آن نواحی است که از صدر اسلام به دست مسلمانان افتاده است، حکمران آن جا يکسره از بغداد يا از آذربايجان فرستاده می‌شد.(۲)

قطعه‌ي خاک بیست و نه هزار کيلومتری که امروزه «‌ارمنستان» ناميده می‌شود، در پگاه تاريخ از سوی عشيره‌ای از ترکان به نام «‌ارمن»، نعمت تحرّک و حيات بخشيده شد، و حدود سه هزار سال پيش از ميلاد در اين منطقه حکومت قبيله‌ای «‌ارمن» را تشکيل دادند.( اَر در زبان تورکی سومری تا تورکی امروز به معنی مرد و سلحشور و من ضمیر اول شخص مفرد است)

قصبه‌ها و دهات‌ها – که هنوز هم در اطراف ايروان و جمهوری موسوم به ارمنستان نام‌های ترکی و اسلامی دارند- بيش از آن است که ذکر و شرح آن در يک مقاله‌ کوتاه بگنجد.

برخی از اين نام‌ها چنين است:

قارا بولاق، آغ دره، دانا گيرمز، ساچلی کور بولاق، بوغاز دوغان، سويودلو، داش قالا، قاچاغان، خان کندی، اوشاق قيشلاق، آيريم، غنچه‌لی، گوی داغی، دره چيچک، طاشا کند، آدی بامان، قيرخ بولاق، شيش قايا، شاهه‌لی،ريحانلی، مونجوغلو، سيدلی، آغ باش، اوجاق قولو، بئل قووان، شيروانجيق،، ايذن چالان، اوجان، تزه کند، داغ کند، اورتا کند، قميشلی،و … (۳)

متاسفانه تاریخ ارمنستان جدید پر از قتل عام و نسل کشی مسلمانان و آذربایجانیان دو سوی ارس و تخریب کل مساجد است .

عکس روی جلد” گوی مسجید”( مسجد کبود) ایروان است که از آن همه مسجد سالم باقی مانده است.