ائل اوبا – بو قهرمان ین تورکجه آدی « آلپ آرتونقا » دیر . آلپ قهرمان دئمک دیر ، آلپ آرتونقا میلاددان 700 ایل اول ساقا « توران » تورک لری نین بؤیوک خاقانی دیر. او ، ایران – توران ساواش لاریندا اشتراک ائده رک ایرانلی لاری دفعه لرله مغلوب ائتمیش دیر.
میلادی 11 نجی عصرده « دیوان لغات الترک » آدی و عرب دیلی له تورک دیلی نین ایلک لغت و گرامر کتابینی یازان محمود کاشغری ، کتابیندا دفعه لرله آلپ آرتونقا دان بحث ائدیب ، اونون اؤلومونده سؤیله نن صاغو « مرثیه » نی درج ائتمیشدیر.
اوچ عصر اوندان قاباق یوسف خاص حاجب طرفیندن یازیلان قوتادقو بیلیک « مقدس حکمت » آدلی شعر کتابیندا دا اونون حقینده بو مصرع لر قید ائدیلمیشدیر:
بو تورک بیگ لرینده آتی بئلگولوک
تونقا آلپ لار ایردی قوتی بئلگولوک
بئدوک بیلگی بیرله اؤکوش اردمی
بیلیک لیک او قوشلوق بودون گؤدرمی ؟
تاجیک لر آییر اونی افراسیاب
بو افراسیاب توتدی ایل لر تالاب
بو گونکو دیلیمیزده
تورک بیگ لری ایچینده آدی تانینمیش ، آلپ ارتونقا بؤیوک بیلیک لی ، چوخ فضیلت لی بیر حکمدار ایدی. بیلیک لری ، آنلایان ، مزیت لی بیر بؤیوک ایدی. تاجیک لر اونا افراسیاب دئییرلر. بو افراسیاب ائل لری دونیانی توتدی.
داستان افراسیاب
نام افراسیاب در ترکی آلپ آرتونقا است. آلپ یعنی قهرمان ، آلپ آرتونقا 700 سال پیش از میلاد مسیح خاقان بزرگ ترک های ساقا « توران » بوده است. او در جنگ های ایران و توران شرکت کرده بدفعات ایرانی ها را شکست داده است.
در نخستین کتاب لغت و گرامر ترکی بنام « دیوان لغات الترک » که در قرن یازده میلادی توسط محمود کاشغری نوشته شده ، بارها از آلپ آرتونقا بحث و تعدادی از مراثی مربوط به مرگ وی درج گردیده است.
در کتاب شعر قوتادقوبیلیک « حکمت مقدس » که سه قرن قبل از ده ده قورقود بوسیله یوسف خاص به رشته تحریر درآمده است.
در میان بیگ های ترک نام آوری بنام آلپ آرتونقا دانشمند بزرگ و حکمدار بسیار با فضیلتی بود تاجیک ها او را افراسیاب می نامیدند این افراسیاب دنیا و ملت ها را فتح کرد.
More Stories
شرح ترمیم گنبد حرم امام علی (ع) به دستور نادرشاه و قصاید ترکی آن
تامغای مشترک هون های سرخ با آق قویونلوها
ریشههای تورکی نماد عقاب دو سر ؛ از بینالنهرین تا استپهای قزاق