آسیب های ناشی از تشکیل فراکسیون ترک زبانان و آموزش زبان ترکی ؟!!!

مهدی خیری

ائل اوبا ، نقدی بر مطالب روزنامه شرق – مهرداد میر سنجری روزنامه نگار شرق ضمن مقاله ای به بررسی آسیب های تشکیل فراکسیون ترک زبانان و آموزش زبان ترکی در مدارس و سیستم آموزش عالی پرداخته است.

حال نظری به عمده دلایل این نویسنده می افکنیم و بر ایرادات وارد بر آن میپردازیم.

• سر فصل های درسی کتب آموزشی ترکی مربوط به کشورهای بیگانه است.

نویسنده با دیدی مثلا دلسوزانه ، با بیان اینکه ریشه های فرهنگی آذربایجان محدود به جغرافیای سیاسی ایران است سر فصل های درسی تدوین شده جهت آموزش زبان ترکی و ادبیات برون مرزی مرتبط با مغولستان ، قرقیزستان ، ازبکستان و… را خطای فاحش و نابخشودنی نامیده و سعی بر آن دارد تا وانمود کند پرداختن به ادبیات برون مرزی نوعی تجزیه خواهی است .!!!

حال باید پرسید چرا در ایران بخشی از كتاب های درسی را به معرفی آثار نویسندگان و شاعران سایر کشورهای فارسی زبان اختصاص داده اند؟ برای مثال می توان به یكی از اشعار  كتاب فارسی سال اول دبیرستان شعر شاعر معروف تاجیك عبید رجب با عنوان «تا هست عالمی ـ تا هست آدمی» اشاره نمود.

شاعر دیگری كه شعر او در كتاب سال دوم دبیرستان آمده است اسكندر ختلانی اهل کشور تاجیکستان است.

نویسنده باید متوجه باشد که حدود فرهنگی و زبانی فراتر از مرزهای سیاسی است . مرز بندی های جغرافیایی یک امر سیاسی است در حالی که قلمرو کاربرد زبان یک مسئله فرهنگی است از این رو نباید قلمرو زبان و ادبیات ترکی را به مرزهای جغرافیایی سیاسی محدود نمود همانگونه که در مورد زبان فارسی چنین محدودیتی اعمال نشده است.

از جهتی نیز تعمیق این اشتراکات نه تنها موجب نزدیکی کشورها و گسترش همکاری ها خواهد شد بلکه در مواضع سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی کشور ها نیز تاثیر به سزایی خواهد داشت.

• مشاجره یک خبرنگار با نماینده مجلس حامی فراکسیون ترک زبانان

نویسنده با دست آویز قرار دادن مشاجره و درگیری نماینده محترم مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی و خبرنگار روزنامه ایران ، این قبیل اقدامات را قوم گرایانه و بهاری بر سال نکوی تشکیل فراکسیون ترک زبانان می خواند.

برون فکنی های نویسنده کاملا مشهود است ، یعنی این شخص تمایلات، احساسات و حالت‌هایی را كه در خودش هست و آنها را مذموم و رانده شده می‌داند در دیگران می ببیند و ملامت می كند ، برای فهم چگونگی و چرائی رفتار انسان ها میبایست به ماهیت کنش های متقابل افراد نیز توجه نمود ، هتاکی به بنیانگذاران مذهب تشیع در ایران و دادن نسبت فرقه ضاله صوفی به ایشان زمینه ساز چنین برخوردی بوده است ، ضمن اینکه این خبرنگار بارها با لفظ برو دنبال کارت از سوی نماینده محترم مواجه شده اما تمکین ننموده است. به قول معروف میتوان گفت : تیکان اکن ، گؤل درمز . ” کسی که خار میکارد ، گل درو نمی کند “.

به هر روی ناهمخوانی هایی در تشخیص جامعه پسند یا جامعه ستیز بودن این عکس العمل وجود دارد ، جریانی مخالف و جریانی موافق این عکس العمل بوده اند ، اما باید در نظر داشت که این دسته از رفتارها دست آویز بدخواهان و نژاگریان و مانع پیشبرد اهداف گروهی یا اجتماعی و خواسته ملتی است که نماینده مجلس سعی در تحقق آن دارد.

فراکسیون ترک زبانان تنها مجموعه ساده‌اى از افراد نيست ، که با رفتار یکی از آنان کل این مجموعه زیرسوال برود ، بديهى است که این فراکسیون از افراد ترکيب يافته و رفتار افراد مى‌تواند موجب تاثیر بر آن گردد. ولى در عين حال، گروه ها خود داراى ماهيت مستقلى هستند به قول کمال خجندی:

قطره‌اى قطره زدريا چو به ساحل‌هائى  ***  چون به دريا برسي، قطره نئي، دريائى

پس بین روح یک جامعه ، گروه یا فراکسیون و روح افراد ، استقلال وجود دارد و سعی در ارتباط این دو بهم دست آویزی بیش نیست.

• آموزش زبان ترکی در مدارس تضعیف زبان فارسی است و خلاف وحدت ملی است.

بله تعجب نکنید جملاتی از این دست در مقاله این نویسنده بکار برده شده است که بیش از پیش زنگ خطر وجود عناصر قوم گرا در رسانه ها را گوشزد می کند.

امروزه در قوانین بین المللی ٬ حقوق زبانى به عنوان حقوق پايه اى انسانى به رسمیت شناخته شده است  و طرح این چنین مسائلی تنها از ذهنیت نژادپرستانه ، مسموم و شوونیسمی این قبیل افراد حکایت میکند.

از جمله این قوانین بین المللی می توان به اعلامیه جهانی حقوق زبانی (۱۹۹۶) ، منشور اروپایی برای مناطقی با زبان های اقلیتی (۱۹۹۲)، کنوانسیون حقوق کودک (۱۹۸۹) ، کنوانسیون چارچوب حفاظت از اقلیتهای ملی ( ۱۹۸۸) ، و همچنین به میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب (۱۹۶۶) ، اشاره کرد.

باید توجه داشت همانطور که در حقوق بشر بر تامین نیازهای اولیه جهت زندگی متعالی تاکید می شود ، از جمله نیازهای هویتی هر فرد نیز زبان مادری و حق استفاده او از این زبان است ، و این حق در قوانین بین المللی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته شده است.

ازطرفی جای سوال است که به نظر نویسنده زبان ترکی با اتکا به کدامین امکانات و بودجه تخصیص یافته میتواند فارسی را تضعیف نماید؟

تنها بودجه فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال 95 بیش از دوازده میلیارد تومان بوده ، بر این میزان بودجه 7 میلیارد تومانی بنیاد سعدی و سایر نهادهای مرتبط را نیز اضافه نمایید ، رسانه های دیداری و شنیداری ، جراید ، مطبوعات ، کتب و … در خدمت ترویج زبان فارسی هستند ، آیا سهم زبان ترکی برای تضعیف زبان فارسی به این مقدار است؟

پر واضح است توهم تضعیف زبان فارسی با آموزش زبان ترکی در مدارس بدون تمسک به دلیل و برهان عقلی و منطقی بوده و نوعی فرار به جلو و دست آویز است.

کسانی که کاستی های زبان خود را تحت نفوذ عوامل خارجی و غیر از خود احساس كنند ، كاملا منطقی است كه پی‌در‌پی یك حالت دفاعی و آماده باش به خودش بگیرند و بكوشند تا رفتار و نظر دیگران را تغییر دهد ،‌ اصلاح كنند یا اگر نشد از اصطلاحاتی چون خلاف وحدت ملی است و تجزیه خواهی است و … استفاده کنند تا شاید مخاطبین خود را تحت تاثیر قرار دهند.

در کلام نبوی نیز اجحاف و نادیده گرفتن حقوق دیگران منع شده است. وجود مقدس نبی مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم میفرمایند:

اَحْبِبْ لِلنّاسِ ما تُحِبُّ لِنَفْسِکَ.

آن چه را برای مردم می خواهی، برای خود نیز بخواه.