نشریه الکترونیکی ائل اوبا

و من آیاته خلق السّموات و الأرض و اختلاف ألسنتکم و ألوانکم إنّ فی ذلک لآیات للعالِمین

چرا عزاداري ها از اول محرم آغاز مي شود با اينكه امام در دهم محرم به شهادت رسيدند ؟


لینک مطلب : http://eloba.ir/?p=2781

در آداب و رسوم مردم آذربایجان مراسم طشت گذاری و اعلان عزای حسینی (علیه السلام) سه روز پیش از آغاز ماه محرم شروع می شود ، این مراسم مصادف با بستن راه کاروان امام توسط لشکریان حربن یزید ریاحی است .

براساس روایتهای تاریخی ، در مسیر راه کاروان کربلا قبل از رسیدن به دشت نینوا ، سربازان حر بن یزید ریاحی در منطقه‌ای به نام «زباله» راه بر کاروان بسته و حرکت آن را متوقف ساخته‌اند. در این محل، امام حسین علیرغم کمبود آب دستور می‌دهند طشتها توسط آبهای موجود در مشکها پر شود که هم یاران حسین و هم سربازان حر از آن استفاده کنند و نیز احشام موجود در هر دو کاروان نیز سیراب شوند.

بر اساس متون روايي شيعه و اهل سنت، گريه بر اهل بيت عليهم السلام به صورت عام و امام حسين عليه السلام به صورت خاص، ‌اختصاص به زمان خاصي ندارد ، چه ماه محرم باشد و چه قبلا از آن در ماه ذی الحجه .

قبل از داخل شدن به سالروز شهادت سیدالشهدا علیه السلام در روز عاشورا وجود مقدس امام رضا علیه السلام براي حضرت گريه می کردند.

امام رضا عليه السلام نيز در حديثي معتبر بر گريه برا مصيبت هاي امام حسين عليه السلام تاكيد دارند:

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ مَاجِيلَوَيْهِ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الرَّيَّانِ بْنِ شَبِيبٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى الرِّضَا ع فِي أَوَّلِ يَوْمٍ مِنَ الْمُحَرَّمِ – فَقَالَ لِي …. يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ كُنْتَ بَاكِياً لِشَيْ‏ءٍ فَابْكِ لِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ….. يابن  شبِيبٍ إِنْ  بَكَيْتَ عَلَى الْحُسَيْنِ ع حَتَّى تَصِيرَ دُمُوعُكَ عَلَى خَدَّيْكَ غَفَرَ اللَّهُ لَكَ كُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتَهُ صَغِيراً كَانَ أَوْ كَبِيراً قَلِيلًا كَانَ أَوْ كَثِيراً يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ سَرَّكَ أَنْ تَلْقَى اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا ذَنْبَ عَلَيْكَ فَزُرِ الْحُسَيْنَ ع يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ سَرَّكَ أَنْ تَسْكُنَ الْغُرَفَ الْمَبْنِيَّةَ فِي الْجَنَّةِ مَعَ النَّبِيِّ وَ آلِهِ ص فَالْعَنْ قَتَلَةَ الْحُسَيْنِ يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ سَرَّكَ أَنْ تَكُونَ لَكَ مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا لِمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ الْحُسَيْنِ ع فَقُلْ مَتَى مَا ذَكَرْتَهُ يا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِيماً يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ سَرَّكَ أَنْ تَكُونَ مَعَنَا فِي الدَّرَجَاتِ الْعُلَى مِنَ الْجِنَانِ فَاحْزَنْ لِحُزْنِنَا وَ افْرَحْ لِفَرَحِنَا وَ عَلَيْكَ بِوَلَايَتِنَا فَلَوْ أَنَّ رَجُلًا تَوَلَّى حَجَراً لَحَشَرَهُ اللَّهُ مَعَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ.

الصدوق، ابوجعفر محمد بن علي بن الحسين (متوفاى381ق) ، الأمالي، ص 192، تحقيق و نشر: قسم الدراسات الاسلامية – مؤسسة البعثة – قم، الطبعة: الأولى، 1417هـ..

ريان بن شبيب گويد روز اول ماه محرم خدمت حضرت رضا رسيدم به من فرمود: … اى پسر شبيب اگر براى چيزى گريه خواهى كرد براى حسين(ع) گريه كن … اى پسر شبيب اگر بر حسين گريه كنى تا اشكت بر گونه‏ هايت روان شود خدا هر گناهى كردى از خرد و درشت و كم و بيش بيامرزد. اى پسر شبيب اگر خواهى خدا را بر خورى و گناهى نداشته باشى حسين را زيارت كن اى پسر شبيب اگر خواهى در غرفه‏ هاى ساخته بهشت با پيغمبر ساكن شوى بر قاتلان حسين لعن كن اى پسر شبيب اگر خواهى ثواب شهيدان با حسين را دريابى هر وقت بيادش افتادى بگو كاش با آنها بودم و بفوز عظيمى مى‏رسيدم اى پسر شبيب اگر خواهى با ما در درجات بلند بهشت باشى براى حزن ما محزون باش و و براى شادى ما شاد باش و ملازم ولايت ما باش و اگر مردى سنگى را دوست دارد با آن‏ خدا روز قيامت محشورش كند.

بر اساس گزارش برخي روايات، اهل بيت عليهم السلام از ابتداي محرم اهتمام ويژه اي به ذكر مصيبت حضرت اباعبدالله الحسين عليه السلام داشتند؛ گاه اين حالت در چهره آنان كاملا هويدا بود و حالت حزن به خود مي گرفتند و گاه به روضه خواني براي آن امام عزيز مي پرداختند.

 

عزادار بودن امام موسي كاظم عليه السلام از اول محرم

تعبیری که در باره حزن و اندوه حضرت امام کاظم علیه السلام در روایات بیان شده، بسیار قابل توجه است و الگويي عملي حاكي از سنت اهل بيت عليهم السلام در اين زمينه مي باشد. در کتاب گرانسنگ امالی شیخ صدوق در روایتی معتبر به نقل از حضرت رضا علیه السلام آمده است:

حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْرُورٍ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي مَحْمُودٍ قَالَ قَالَ الرِّضَا ع …كَانَ أَبِي ع إِذَا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ لَا يُرَى ضَاحِكاً وَ كَانَتِ الْكِئَابَةُ تَغْلِبُ عَلَيْهِ حَتَّى يَمْضِيَ مِنْهُ عَشَرَةُ أَيَّامٍ فَإِذَا كَانَ يَوْمُ الْعَاشِرِ كَانَ ذَلِكَ الْيَوْمُ يَوْمَ مُصِيبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُكَائِهِ وَ يَقُولُ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي قُتِلَ فِيهِ الْحُسَيْنُ ع.

 الشيخ الصدوق، (الوفاة: 381هـ)، الامالي، ج 1 ص 191، چاپ اول، الناشر:  تحقيق قسم الدراسات الاسلامية – مؤسسة البعثة قم، 1417 ه‌. ق.

امام رضا عليه السلام فرمودند: … زماني كه روز اول محرم فرا مي رسيد، پدرم خندان ديده نمي شد و تا روز دهم محرم اندوه بر او غالب بود، روز دهم روز مصيبت و حزن و گريه ‏اش بود و مي فرمود در اين روز حسين كشته شد.

روايت فوق حاكي از سيره حضرت امام موسي كاظم عليه السلام بود كه از ابتداي محرم در عزاي سرور و سالار شهيدان حضرت اباعبدالله الحسين عليه السلام غم و اندوه بر ايشان غالب مي شد و در روز عاشورا به اوج خود مي رسيد.

اما سيره اهل بيت عليهم السلام به اين مورد خلاصه نمي شود بلكه از بعضي امامان اهل بيت عليهم السلام روايت شده كه در روز اول محرم روضه خواني نموده اند كه در ادامه به ذكر آن مي پردازيم:

روضه خواني امام رضا عليه السلام در روز اول محرم

در روايت معتبري نقل شده است كه ريان بن شبيب روز اول محرم بر امام رضا عليه السلام وارد شد و پس بيان برخي از معارف ديني توسط امام هشتم عليه السلام، آن حضرت براي ريان بن شبيت روضه و مقتل امام حسين عليه السلام را خواندند؛ شيخ صدوق رحمة الله عليه در كتاب گرانسنگ الأمالي به نقل اين روايت مي پردازد:

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ مَاجِيلَوَيْهِ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الرَّيَّانِ بْنِ شَبِيبٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى الرِّضَا ع فِي أَوَّلِ يَوْمٍ مِنَ الْمُحَرَّمِ … قَالَ يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنَّ الْمُحَرَّمَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذِي كَانَ أَهْلُ الْجَاهِلِيَّةِ فِيمَا مَضَى يُحَرِّمُونَ فِيهِ الظُّلْمَ وَ الْقِتَالَ لِحُرْمَتِهِ فَمَا عَرَفَتْ هَذِهِ الْأُمَّةُ حُرْمَةَ شَهْرِهَا وَ لَا حُرْمَةَ نَبِيِّهَا ص لَقَدْ قَتَلُوا فِي هَذَا الشَّهْرِ ذُرِّيَّتَهُ وَ سَبَوْا نِسَاءَهُ وَ انْتَهَبُوا ثَقَلَهُ فَلَا غَفَرَ اللَّهُ لَهُمْ ذَلِكَ أَبَداً

الصدوق، ابوجعفر محمد بن علي بن الحسين (متوفاى381ق )، الأمالي، ص 192، تحقيق و نشر: قسم الدراسات الاسلامية – مؤسسة البعثة – قم، الطبعة: الأولى، 1417هـ.

ريان بن شبيب مي‌گويد: در روز اول محرم خدمت امام رضا عليه السلام رسيدم، آن حضرت فرمود: اي پسر شبيب ! همانا محرم ماهي است كه مردم زمان جاهليت در اين ماه ظلم و كشتن افراد را به خاطر حفظ حرمت اين ماه، حرام مي‌دانستند؛ اما اين امت (امت اسلام) حرمت اين ماه و حرمت پيامبرش را نشناختند و در اين ماه ذريه ايشان را كشتند و زنانش را اسير و اموالش را غارت كردند؛ پس خداوند آنها را هرگز نيامرزد.

سيره حضرت امام كاظم و امام رضا عليهما السلام عزاداري براي امام حسين عليه السلام از روز اول محرم بوده است. و از آنجايي كه عمل امام عليه السلام براي شيعه حجت مي باشد، شيعيان از ابتداي محرم، اقدام به برگزاري مجالس عزاداري و روضه خواني براي امام حسين عليه السلام مي كنند.