نشریه الکترونیکی ائل اوبا

و من آیاته خلق السّموات و الأرض و اختلاف ألسنتکم و ألوانکم إنّ فی ذلک لآیات للعالِمین

قره پاپاق ها براساس اسناد دولت ترکیه در سال 1927


لینک مطلب : http://eloba.ir/?p=6180

دکتر توحید ملک زاده

متنی که مطالعه می نمایید ترجمه ای است به فارسی از کتاب ” ایران آذربایجانی تدقیق راپوری” که در سال 1927 میلادی توسط یک مامورنظامی کشور ترکیه به ترکی عثمانی نوشته شده و به فرماندهی ارتش ترکیه تقدیم شده است. این کتاب در سال 1927 میلادی در آنکارا به زبان ترکی و با الفبای عربی چاپ و با قید “محرمانه” در دسترس مقامات ترکیه قرار گرفته است.

کتابها، اسناد و نوشته های دول خارجی از آن جایی که اطلاعات دست اولی از اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی، اقتصادی مناطق ماموریتشان می دهند برای بررسی مسائل تاریخی، سیاسی و اجتماعی آن منطقه در آن زمان از اهمیت بی نظیری برخوردار است. از این قبیل کتابها و گزارشهای خارجی دهها مورد در دست است که به تدریج در اختیار خوانندگان قرار خواهد گرفت.

در آذربایجان درناحیه “آواجیق” و جنوب دریاچه اورمیه در ناحیه سولدوز زندگی می کنند. قره پاپاق های ساکن آواجیق به خود «آیروم» می گویند. تقریباً صد سال قبل که اینان تحت اداره ترکیه بودند احتمالاً در زمان تحدید حدود درایران مانده اند. در اصل از جنوب قافقاز از اطراف «گویجه گول» به این منطقه آمده اند.

قره پاپاق ها در ترکیه در منطقه «قره کوسه»، «کوله صور»، «تاشلی چای» و سایر روستاها زندگی می کنند. قره پاپاق های یا آیروم ها شعور ترکی خود را محافظه کرده اند. رئیسشان “علی قولوخان امیر تومان” در “کلیسا کندی” مرکز “آواجیق” ساکن است. این شخص در عین حال نائب الحکومه آواجیق می باشد.

در سایه این مأموریت دولتی با استفاده از نفوذش از منطقه محافظه می کند و در سایه نفوذش برمردم درمقابل حکومت ایران از خودش حفاظت می کند. فرمانده سابق شمالغرب محمد حسین خان آیروم ازهمین قره پاپاق های آواجیق بوده و فامیل “علی قولوخان” می باشد. آیروم های آواجیق ساکنان 56 روستا را تشکیل می دهند. علاوه بر آواجیق، قره پاپاق های آیروم در چالدیران و سوکمن آووا هم زندگی می کنند.

قره پاپاق های سولدوز هم در اصل با قره پاپاق های آواجیق فامیل هستند و جمعیت 250 روستا را تشکیل می دهند. قسمتی از این روستاها به صورت مخروبه است. شش سال قبل در فتنه سیمیقو مناطق سلماس، اورمیه- ساووجبلاغ اشغال و منطقه سولدوز و قره پاپاق ها هم ضرر و زیان دیده بودند. روستاهایشان تخریب و از فرط گرسنگی جمعیت زیادی تلف شده بود.

قسمتی از اینان به سمت مراغه مهاجرت کردند. رئیسشان “خسروخان امیر تومان” در روستای «چیه نه وÇiyənəv » “رشید السلطنه رضا قولوخان امیر تومان” در روستای «نه غه دی» ساکن می باشد.

 

«آذربایجان در اوایل دوره پهلوی، ترجمه دکتر توحید ملک زاده، تیریز ، انتشارات اختر چاپ دوم: 1399، ص: 70»