نشریه الکترونیکی ائل اوبا

و من آیاته خلق السّموات و الأرض و اختلاف ألسنتکم و ألوانکم إنّ فی ذلک لآیات للعالِمین

قابلیت های اقتصادی استان آذربایجان شرقی


لینک مطلب : http://eloba.ir/?p=2658

توان و امکانات بازرگانی استان آذربایجان شرقی :

ائل اوبا – استان آذربایجان شرقی که با جمهوری های آذربایجان، نخجوان و ارمنستان مرز مشترک دارد و از طریق مرز بازرگان با کشور ترکیه نیز مرتبط است، موقعیت استراتژیکی بسیار بالائی برای به وجود آمدن یک مرکز عمده تجاری بین المللی را دارا می باشد.

از منظر بازرگانی داخلی ، مرکز استان (شهر تبریز) به مناسبت دارا بودن امتیازات و برتری های ویژه در منطقه شمالغرب کشور، دارا بودن بازار وسیع (به عنوان تامین کننده اقلام مورد نیاز بازار در استان های اردبیل، زنجان، کردستان، آذربایجانغربی و خود استان)، موقعیت ویژه جغرافیائی و مرکزیت سیاسی، اداری و اقتصادی ، از مهمترین مراکز فعالیت بازرگانی در استان و کشور به شمار می رود.

در مورد بازرگانی خارجی ، این استان به سبب موقعیت خاص استراتژیک و داشتن قابلیت های فراوان، مرکزی مناسب و با اهمیت برای فعالیت های بازرگانی خارجی است.

اهم قابلیت های استان به طور مختصر عبارتند از:

– وجود مبادی ورودی و خروجی در منطقه مرزی جلفا و نوردوز ، گمرکات سهلان ، تبریز و جلفا با ظرفیت های بالای ذخیره و انبار کالا.

– موقعیت ویژه جغرافیائی که به عنوان چهار راه ارتباطی ایران و اروپا مطرح می باشد، (وجود راه آهن جلفا).

– وجود منطقه آزاد تجاری _ صنعتی ارس در جلفا.

– نمایشگاه بین المللی تبریز.

– تولیدات صنعتی، کشاورزی، محصولات باغی و به ویژه خشکبار و تولیدات کانی فلزی و غیرفلزی با قابلیت صادراتی بالا، وجود کارگاه های تولید فرش های نفیس.

– امکان برقراری پروازهای مستقیم بین تبریز ـ اروپا و تبریز ـ ترکیه و …

اساس فعالیت های بازرگانی نیاز به وجود امکانات و زیرساخت های مناسب دارند که بدون آنها انجام این مهم عملی نمی باشد.

استان آذربایجان شرقی از نظر برخورداری از این امکانات و زیرساخت های بازرگانی، جایگاه ویژه ای دارد که ذیلا به آنها اشاره می شود:

گمرکات:

این استان دارای سه مرکز گمرکی (تبریز، جلفا، سهلان) است که مجموعاً حدود چهل هزارتن ظرفیت دارند.

نمایشگاه بین المللی تبریز:

نمایشگاه بین المللی تبریز در سال 1373 در زمینی به وسعت 200 هکتار در پنج کیلومتری جاده تبریز ـ تهران احداث گردیده و در حال حاضر دارای هفت سالن نمایشگاهی به وسعت 15000 مترمربع و فضای باز نمایشگاهی به وسعت 10000 مترمربع می باشد. نمایشگاه بین المللی تبریز در طول سال با برگزاری انواع نمایشگاه های تخصصی داخلی و بین المللی در شناساندن قابلیت ها و توانمندی های اقتصادی، صنعتی و بازرگانی استان حضور چشمگیری داشته و در عرصه رقابت های اقتصادی و صنعتی نقش مؤثری را ایفا نموده است.

مرکز خدمات صادرات:

در اغلب کشورهای دنیا مرکز یا مراکزی برای ارائه خدمات صادراتی مورد نیاز واحدهای تولیدی صادراتی وجود دارد که کلیه اطلاعات، آمار و اسناد مورد نیاز صادرکنندگان یا خدمات مرتبط با فعالیت های آنان را در اسرع وقت در اختیار آنان قرار می دهند تا صادرکنندگان ناگزیر از مراجعه به ادارات و سازمان های مختلف جهت کسب اطلاعات مورد نظر و یا دستیابی به خدمات مورد نیاز معطل نشوند.

در کشور ما نیز بر اساس طرح ساماندهی اقتصادی، این موضوع مورد توجه قرار گرفته و مقرر گردید مرکزی برای ارائه خدمات و صدور مجوزهای صادراتی درمرکز توسعه صادرات ایران و به تبع آن در سازمان بازرگانی استان ها تشکیل گردد که در استان آذربایجان شرقی نیز این مهم در سازمان بازرگانی استان تأسیس گردیده، به گونه ای که نمایندگی کلیه دستگاه های صادرکننده در این مرکز متمرکز شده تا مراحل صدور مجوز صادراتی به حداقل زمان ممکن کاهش یابد.

با توجه به اهمیت موضوع و نظر به موقعیت استان از لحاظ نقش آن در صادرات غیرنفتی کشور این مرکز از اواسط سال 1378 به ارائه خدمات به صادرکنندگان مشغول است.

اهداف و فلسفه وجودی مرکز خدمات صادراتی:

این مرکز با اهداف کلی ذیل تأسیس گردید:

– به حداقل رساندن بوروکراسی و حذف تشریفات زائد سر راه صادرات.

– صدورمجوزهای لازم برای صادرات کالا وخدمات در مواردی که برابر مقررات موکول به مجوز است.

– انجام امور اجرایی و خدماتی صادرکنندگان در زیر یک سقف و در حداقل زمان ممکن.

– پرهیز از مراجعات عدیده صادرکنندگان برای انجام امور اجرایی و یا دریافت خدمات و تسهیلات مختلف به وزارتخانه، سازمان ها و مؤسسات متعدد و پراکنده در نقاط مختلف شهر و کشور به خصوص در جهت کاهش هزینه های سربار صادرات وکاهش سفرهای شهری.

– ایجاد هماهنگی و ارتباط تنگاتنگ بین دستگاههای مختلف مرتبط با امر صادرات.

– شفاف شدن فرایند صادرات و برملا شدن نقاط ضعف و عدم کارایی برخی از دستگاه ها در ارتباط با تحقق اهداف صادراتی و کوشش در جهت رفع تنگناهها و موانع صادرات غیرنفتی کشور.

– اصلاح روش های مدیریت صادرات غیر نفتی کشور.

– تحقق عملی شعار (عزم ملی برای صادرات) و گسترش مشارکت صادرکنندگان و دستگاههای مختلف دولتی در تحقق اهداف صادراتی کشور.

– کاهش منطقی ایستگاه های سر راه صادرات غیر نفتی.

– همگرائی و همسوئی سازمانهای دولتی و خدماتی کشور در راستای تحقق اهداف صادراتی.

– ایجاد نقطه تماس بین صادرکنندگان ایرانی و خریداران خارجی.

– اطلاع رسانی سریع و به موقع به صادرکنندگان به ویژه در رابطه با تسهیلات، مقررات و بازارهای هدف و فراهم نمودن زمینه عدالت در توزیع اطلاعات.

– ارائه خدمات مشاورهای به صادرکنندگان.

فواید تأسیس مرکز خدمات صادرات:

– تسریع در مراحل صدور کالا و خدمات.

– صرفه جویی در وقت صادرکنندگان.

– شتاب بخشیدن به روند صادرات غیرنفتی.

– تشخیص مجوزها و مراحل غیرضروری سر راه صادرات و حذف تدریجی آنها.

– برملا شدن نارسائی های موجود در زمینه خدمات رسانی به صادرکنندگان و اصلاح آنها.

– بر طرف شدن ناهماهنگی های موجود بین دستگاه های اجرائی مرتبط با صادرات غیرنفتی.

– شفاف شدن نارسائی های مقررات صادرات و حرکت در جهت اصلاح آنها.

– آگاهی به موقع صادرکنندگان از تحولات بازارهای جهانی و مقررات صادرات.

– تبدیل کلیه ایستگاه های سر راه صادرات به مرور زمان به یک ایستگاه با حداکثر انعطاف پذیری.

مؤسسات مالی، پولی و اعتباری:

در حال حاضر در استان تعداد 739 شعبه بانکی شامل بانک های تجارت با 69 شعبه، رفاه کارگران با 50 شعبه، سپه با 91 شعبه، صادرات با 128 شعبه، کشاورزی با 80 شعبه، مسکن با 51 شعبه ، ملت با 89 شعبه، بانک ملی با 146 شعبه ، پست بانک با 17 شعبه و بانک های توسعه صادرات و صنعت و معدن هرکدام با یک شعبه در کنار بانک های خصوصی چون پارسیان با 3 شعبه، اقتصاد نوین با 5 شعبه، سامان با 3 شعبه، کارآفرین با 2 شعبه، سرمایه با 1 شعبه و پاسارگاد با 2 شعبه فعالیت می نمایند.

بازارچه های مرزی استان:

به منظور ایجاد فرصت های شغلی مناسب برای مرزنشینان و جلوگیری از تبادل قاچاق کالا در مرزهای کشور، به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تشکیل بازارچه های مرزی در دستورکار دولت قرار گرفته و از آن جمله ایجاد بازارچه های مرزی این استان در دو نقطه مرزی یعنی جلفا و نوردوز نیز به تصویب هیئت محترم دولت رسیده است که ذیلاً به آنها اشاره می شود:

بازارچه مرزی جلفا:

این بازارچه در کنار رودخانه ارس و در جوار شهر جلفا و در مقابل شهر مرزی جلفا از جمهوری خودمختار نخجوان ایجاد گردیده است. این بازارچه در سال 1373 شروع به فعالیت نموده و کالاهایی از قبیل خشکبار، سبزیجات خشک، صنایع دستی و فرش ماشینی، مصالح ساختمانی و غیره از این طریق صادر می گردد.

بازارچه مرزی نوردوز:

این بازارچه در شهرستان جلفا و در فاصله هشتاد کیلومتری شهر جلفا واقع شده که بازارچه مرزی بین ایران و ارمنستان به حساب می آید.

منطقه آزاد تجاری _ صنعتی ارس در جلفا:

پیشینه و تاریخچه تکاملی منطقه آزاد تجاری جلفا به این شکل بوده است که از تیرماه 1376 قسمتی از شهرستان جلفا به منطقه ویژه اقتصادی جلفا اختصاص یافت و از اوایل سال 1377 عملیات زیرساخت آن شروع گردید.

با توجه به موقعیت ممتاز جغرافیایی و اقتصادی جلفا و درپی استقبال سرمایه گذاران داخلی و خارجی از این منطقه و پتانسیل های جلفا و موقعیت برتر آن تأسیس منطقه آزاد تجاری در این ناحیه از کشور به نظر می رسید که ضروری باشد.

با این ملاحظات سازمان منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی ارس (جلفا) در تاریخ 6/2/1384 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

در حال حاضر منطقه آزاد ارس با وسعت 97 کیلومترمربع که در استان آذربایجان شرقی در فاصله 137 کیلومتری تبریز و 761 کیلومتری تهران در شمالغرب کشور و در حاشیه رود پرآب و زیبای ارس واقع شده است یکی از قطب های تجاری، صنعتی، بازرگانی و گردشکری شمالغرب کشور به شمار می رود.

این منطقه از گذشته از ورودی های پرتردد کشور به شمار می رفته که امروزه نیز این ویژگی را حفظ کرده است. منطقه آزاد ارس نزدیکترین منطقه آزاد کشور به اروپا و تنها منطقه آزاد دارای مرز زمینی فعال با یک کشور خارجی است.

اهداف ایجاد منطقه آزاد ارس:

منطقه آزاد ارس با اهداف کلی ذیل تأسیس گردیده است:

– انجام امور زیربنایی، آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، جذب سرمایه و افزایش درآمد عمومی و ایجاد اشتغال سالم.

– حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه ای.

– تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی.

– تنظیم بازار کار و کالا.

– جذب سرمایه های خارجی و تجهیز سرمایه های داخلی.

– ارتقاء فنآوری و بهره گیری از فنآوری های برتر خارجی.

– افزایش صادرات کالا و نیز خدمات.

– ایجاد فرصت های شغلی جدید و ارتقاء سطح اشتغال در کشور.

– کمک به رقابتی شدن تولیدات داخلی.

– اجرای سیاستهای توسعه منطقه ای.

– ایجاد قطبهای اقتصادی.

– نهادینه شدن استراتژی توسعه نوین صنعتی.

– گسترش صنعت توریسم در منطقه با توجه به اقلیم مناسب منطقه قره داغ ( ارسباران ).

زمینه های سرمایه گذاری در منطقه:

این منطقه با توجه به موقعیت همسایگی با کشورهای ارمنستان، آذربایجان، جمهوری خودمختار نخجوان و امکان دسترسی سریع به کشورهای آسیای میانه، قفقاز، دریای سیاه و اروپا می تواند بستر مناسبی برای سرمایه گذاری در زمینه های مختلف باشد. منجمله:

– بزرگترین پایگاه تخلیه و بارگیری کالاهای صادراتی.

– توسعه کشاورزی و کشت و صنعت با توجه به آب فراوان و اراضی حاصلخیز و آب و هوای معتدل.

– توسعه صنعت با استفاده از نیروهای متخصص و فارغ التحصیلان دانشگاه های صنعتی استان آذربایجان شرقی.

– توسعه صنعت توریسم با توجه به طبیعت بدیع، زیبا و پیشینه فرهنگی و ابنیه تاریخی.

مزایای سرمایه گذاری منطقه آزاد تجاری _ صنعتی ارس:

مزایای سرمایه گذاری در این منطقه را می توان به شرح ذیل عنوان نمود:

– سابقه بیش از یکصد ساله گمرک جلفا.

– امکانات و زیر ساخت های جلفا (گمرک، راهآهن، ادارات دولتی).

– دسترسی به بازارهای قفقاز، روسیه، ترکیه و اروپا بهویژه نقطه اتصال با آذربایجان، ارمنستان و نخجوان.

– برخورداری از جاده های ترانزیت.

– پل ارتباطی ریلی شمال _ جنوب.

– فاصله 137 کیلومتری با تبریز دومین شهر دانشگاهی، صنعتی و تجاری ایران.

– برخورداری از یک اقلیم مناسب و داشتن موقعیت جغرافیایی استراتژیک.

اولویت های سرمایه گذاری در منطقه آزاد ارس:

اولویت های سرمایه گذاری در این منطقه عبارتند از:

سرمایه گذاری در پروژه های صنعتی _ تولیدی:

– پالایشگاه.

– تولید تجهیزات نفتی.

– تولید مس و مولیبدن.

– فرآوری مواد معدنی.

– تولید آلومینیوم.

– تولید سرامیک، چینی و کاشی.

– ایجاد مراکز IT.

– صنایع الکترونیک و الکتروتکنیک.

– خودروسازی.

– پرورش آبزیان (ماهی های سردآبی و اوزون برون خاویاری).

– توسعه صنعت ابریشم.

– صنایع نساجی.

– چرم.

– تولید جواهرات و تراش الماس.

– تولید لبنیات و فرآوردههای گوشتی.

– بازیافت کاغذ و کاغذسازی.

– صنایع بازیافت ضایعات کشاورزی.

– ایجاد نیروگاه بادی.

– صنایع غذایی و دارویی.

– صنایع شیمیایی و سلولزی.

– صنایع کانیهای غیرفلزی و صنایع فلزی.

– صنایع دستی و صنایع تکمیلی.

سرمایه گذاری در پروژه های تجاری و بازرگانی:

– صادارت و واردات، ترانزیت و صادرات مجدد.

– ایجاد تکنومارکت (بازار فروش تکنولوژی).

– بازار بین المللی صنایع.

– تجارت الکترونیک.

– بازار بین المللی سنگ های زینتی.

– ایجاد دفاتر نمایندگی واحدهای تولیدی و تجاری داخل کشور جهت تجارت.

– ایجاد مراکز نمایشگاهی.

– سرمایه گذاری در طرح های خدماتی احداث انبارهای مختلف صنعتی ـ تجاری و نگهداری کالا.

سرمایه گذاری در پروژه های کشاورزی و صنایع تبدیلی:

– تولید گیاهان دارویی، گل های تزئینی و غیره.

– تولید محصولات باغی و کنسانتره میوه.

– واحدهای تحقیقاتی و اصلاح جنگل و مرتع گیاهی و گل های زینتی.

سرمایه گذاری در صنعت توریسم:

– ایجاد دهکده سلامت.

– ایجاد واحدهای اقامتی، تفریحی، ورزشی و فرهنگی در کنار طبیعت بدیع و ابنیه تاریخی.

– ایجاد مکان های مناسب برای ورزش های آبی.

– ایجاد مجتمع دانشگاهی.

– احداث هتل و …

منبع : اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان آذربایجان شرقی